W dniu 26 kwietnia 2023 r. odbyło się 2. spotkanie Platformy Ekspertów LIFE VIIEW 2050. Podczas spotkania zaprezentowano nową analizę “VIIEW on EUETS 2050: Zmiana zakresu systemu EU ETS“.
Podczas spotkania nasi eksperci przedstawili główne założenia, scenariusze i wyniki naszej nowej analizy:
Analiza:
VIIEW on EU ETS 2050: Changing the scope of the EU ETS (7,5 MiB, 1 597 hits)
Robert Jeszke, Szef CAKE rozpoczął od krótkiego wprowadzenia do głównych celów projektu LIFEVIIEW2050 oraz założeń analizy, która prezentuje różne warianty przejścia w kierunku klimatotwórczości zgodnie z celami określonymi w Europejskim Zielonym Ładzie.
Jakub Boratyński, ekspert ds. modelowania CGE przedstawił zastosowane modele, założenia analityczne, różne scenariusze modelowe oraz wyniki makroekonomiczne dotyczące potencjalnego rozszerzenia EUETS na nowe sektory, takie jak transport i budynki.
W drugiej części spotkania eksperci CAKE krótko przedstawili poszczególne główne wyniki sektorowe analizy (poniżej prezentujemy tylko przykładowe wnioski):
Igor Tatarewicz, ekspert ds. modelowania sektora energetyki podkreślił, że zmienne OZE i hydroenergetyka będą odpowiedzialne za 80% generacji miksu energetycznego.
Artur Gorzałczyński, ekspert ds. modelowania transportu wskazał, że w wyniku objęcia sektora transportu i budownictwa systemem BRT ETS wzrosną koszty użytkowania pojazdów spalinowych.
Paweł Kobus, ekspert ds. modelowania sektora rolnictwa podkreślił, że opodatkowanie emisji gazów cieplarnianych w rolnictwie UE znacząco ogranicza emisje, ale kosztem utraty konkurencyjności produkcji rolnej UE.
Dziękujemy za wnikliwą dyskusję i udział w spotkaniu. Jeśli chcesz poznać więcej szczegółów, zapraszamy do zapoznania się z naszą analizą!
W dniu 12 kwietnia 2023 r. w formie stacjonarnej oraz online odbyło się spotkanie podczas, którego przedstawiono wyniki pierwszej analizy pt. “VIIEW on EU ETS 2050: Changing the scope of the EU Emissions Trading System“ przygotowanej w ramach projektu LIFE VIIEW 2050.W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele kierownictwa KOBIZE/IOŚ-PIB, eksperci CAKE z projektu LIFE VIIEW 2050 oraz zaproszeni goście reprezentujący różne jednostki administracji rządowej (w formie stacjonarnej oraz online).
VIIEW on EU ETS 2050: Changing the scope of the EU ETS (7,5 MiB, 1 597 hits)
Podczas spotkania Robert Jeszke, Szef CAKE oraz Kierownik projektu LIFE VIIEW 2050 przedstawił krótkie wprowadzenie do tematyki celów i zakresu wykonanej analizy i pokrótce omówił główne jej elementy. Następnie eksperci z projektu LIFE VIIEW 2050 przedstawili główne elementy i szczegółowe wnioski płynące z przygotowanej analizy LIFE VIIEW.
Maciej Pyrka, ekspert ds. modelowania CGE przedstawił informacje o rozwoju narządzi modelowych oraz modeli sektorowych, które były wykorzystywane przy opracowaniu analizy LIFE VIIEW 2050, jak również poinformował o wykorzystywanych w analizie scenariuszach. Podkreślił, że wyniki analizy CAKE dotyczącej możliwości rozszerzenia systemu ETS, wskazują m.in. że objęcie handlem uprawieniami do emisji nowych sektorów będzie wiązało się ze wzrostem krańcowych kosztów redukcji, głównie ze względu na droższe opcje redukcji emisji dostępne w sektorach nieobjętych obecnie systemem handlu emisjami (non-ETS).
Igor Tatarewicz, ekspert ds. modelowania energetyki przedstawił główne wnioski płynące z analizy w kontekście przyszłości energetyki w perspektywie do 2050 r. Podkreślił, że różne scenariusze obejmowania systemem handlu emisjami sektorów non-ETS nie wpływają znacząco na tempo transformacji sektora energetycznego, gdyż już w scenariuszu Fit55 paliwa kopalne zostają niemal całkowicie zastąpione technologiami nisko i zeroemisyjnymi.
Artur Gorzałczyński, ekspert ds. modelowania sektora transportu przedstawił wyniki analizy odnoszące się do przyszłości sektora transportu pasażerskiego oraz towarowego w perspektywie 2030 r. oraz 2050 r. Jednym w wniosków jest ogromny potencjał szybkiej wymiany autobusów spalinowych na odpowiedniki elektryczne i wodorowe, a proces ten już się rozpoczął w wielu europejskich miastach, w tym w Polsce. Proces ten jest korzystny dla polskiej gospodarki, gdyż Polska jest czołowym producentem autobusów elektrycznych w UE.
Adam Wąs, Ekspert ds. rolnictwa wskazał, że znacząca redukcja emisji gazów cieplarnianych w sektorze rolnictwa przekłada się na wielkość produkcji poprzez poważne obniżenie wartości produkcji żywności, co jest to szczególnie widoczne w przypadku Polski.
Obecne i przyszłe perspektywy rynku uprawnień do emisji i cen EUA w najbliższych tygodniach oraz zawiłości podatku CBAM i jego wpływ na system EU ETS, były tematami dyskusji w programie BIZNESODRANA w BIZNES24 pomiędzy Robertem Jeszke i Marcinem Dobrowolskim.
Obecnie cena na rynku spot kształtuje się na poziomie ok. 90 EUR. Wcześniej testowana była cena 96 EUR, jednak za każdym razem poziom ten okazywał się być zbyt mocną barierą dla kupujących. Z analizy technicznej wynika, że już w najbliższych dniach jednak rynek ponownie powinien zaatakować poziom 100 EUR (już po raz czwarty licząc od 2022 r.) Jeżeli trwale go przebije, to następny kluczowy poziom oporu znajduje się w okolicach 105-106 EUR.
Za wzrostami cen w najbliższym czasie powinny przemawiać czynniki fundamentalne:
jesteśmy właśnie w trakcie ostatecznego wdrażania pakietu Fit for 55 dotyczących najważniejszych elementów systemu EU ETS,
od września do grudnia br. na skutek działania rezerwy MSR zmniejszy się pula uprawnień dostępnych na rynku pierwotnym (aukcje),
sprzedaż dodatkowych uprawnień na sfinansowanie planu REPowerEU co prawda zwiększy podaż uprawnień w 2023 r., jednak nie będzie ona tak duża jak zakładali eksperci.
Podatek graniczny #CBAM jest dopełnieniem systemu EU ETS. Głównym celem wprowadzenia tego podatku jest ochrona przemysłu w UE przed konkurencją ze strony innych państw spoza EU. Należy zwrócić uwagę, że CBAM, w którym trzeba będzie się rozliczać z tzw. emisji wbudowanych specjalnymi certyfikatami staruje dopiero od 2026 r. Do tego czasu ma funkcjonować faza pilotażowa. Cena takich certyfikatów będzie opierała się na średniej tygodniowej cenie z rynku EU ETS (konkretnie z rynku pierwotnego). Jednak podaktu CBAM nie powinniśmy go traktować jako złoty środek na wszystkie problemy. Trzeba zwrócić uwagę na problem przetwórstwa przemysłowego – jako przykład można podać sektor motoryzacyjny, który będzie musiał kupować stal obciążoną opłatą wynikającą z emisji (w EU ETS lub z tytułu opłaty CBAM).
Mamy przyjemność zaprezentować najnowszą analizę CAKE/KOBiZE pt. „VIIEW on EU ETS 2050: Changing the scope of the EU ETS” wykonaną w ramach projektu #LIFEVIIEW2050. Publikacja dostępna jest w języku angielskim.
VIIEW on EU ETS 2050: Changing the scope of the EU ETS (7,5 MiB, 1 597 hits)
W opublikowanym raporcie przedstawiono możliwe konfiguracje rozwiązań tej polityki do roku 2050, obejmujące handel uprawnieniami do emisji, w tym różne opcje jego rozszerzania na nowe sektory i oddziaływania proponowanych opcji na gospodarkę, co będzie przedmiotem oceny i decyzji bliżej końca dekady.
W Centrum Analiz Klimatyczno – Energetycznych (CAKE) stale rozwijamy szereg modeli numerycznych, dzięki którym jesteśmy w stanie przybliżyć i poddać ocenie obecne i przyszłe rozwiązania polityki klimatyczno – energetycznej na poziomie UE oraz Polski. W analizie zaprezentowano sześć scenariuszy zawierających możliwe rozwiązania dotyczące rozszerzenia systemu EU ETS o sektor wyłącznie transportu (RT), transportu i budynków (BRT) lub równolegle działających odrębnych systemów (EU ETS oraz BRT ETS), czy też utworzenia jednego systemu handlu emisjami obejmującego wszystkie sektory gospodarki. Przedstawione wyniki wskazują, jakie potencjalne konsekwencje będą miały przyjęte rozwiązania dla gospodarki Unii Europejskiej oraz Polski.
Eksperci CAKE pokazują w swoich symulacjach, iż objęcie handlem uprawieniami do emisji nowych sektorów będzie wiązało się ze wzrostem krańcowych kosztów redukcji, głownie ze względu na droższe opcje redukcji dostępne w sektorach, nieobjętych obecnie systemem handlu emisjami (EU ETS). W scenariuszu, w którym EU ETS i BRT ETS funkcjonują oddzielnie (scenariusz zgodny z proponowanym kształtem polityki klimatycznej do 2030), krańcowe koszty redukcji w EU ETS rosną w czasie z ok. 180 EUR/t CO2 ekw. w 2030 r. do 440 EUR/ t CO2 ekw. w 2050 r. O ile z dzisiejszej perspektywy wydaje się one wysokie, o tyle w scenariuszu obejmującym np. włączenie do EU ETS sektora transportu koszty te w 2050 r. mogą sięgnąć ok. 640 EUR/t CO2 ekw., a scenariuszu włączenia do EU ETS sektora transportu i budownictwa, mogą sięgnąć 800 EUR/t CO2 ekw. W perspektywie 2050 r. największy wzrost kosztów w EU ETS obserwujemy w hipotetycznym scenariuszu włączenia do systemu handlu emisjami wszystkich sektorów gospodarki.
W wymiarze makroekonomicznym objęcie nowo utworzonym systemem handlu emisjami sektorów transportu i budynków (BRT ETS) ma znikomy wpływ na średnią konsumpcję w UE, przy czym widoczne są istotne różnice między regionami. W dłuższej perspektywie Europa Południowa jest głównym beneficjentem objęcia handlem emisjami nowych sektorów, natomiast Polska odnotuje niewielką stratę w latach 30. i niewielki wzrost w latach 40. XXI wieku. Objęcie emisji z budynków i transportu drogowego systemem handlu skutkuje wzrostem wydajności na poziomie UE. Jak wskazuje analiza rozszerzenie systemu EU ETS o sektor transportu i budownictwa w krajach, w których może wystąpić niedobór uprawnień w nowym systemie BRT ETS (w tym w Polsce) jest lepszym rozwiązaniem niż oddzielne funkcjonowanie obu systemów.
Wyniki analizy potwierdzają kluczową rolę sektora elektroenergetycznego w osiągnięciu celu zero-emisyjnego w 2050 roku, głównie ze względu na jego wysoki potencjał redukcji emisji. Jednocześnie wpływ rozszerzenia EU ETS przy postępującej dekarbonizacji tego sektora okazuje się znikomy i mimo różnic w cenach uprawnień do emisji CO2 analizowane scenariusze nie różnią się istotnie pod względem miksu energetycznego, co wskazuje że już w scenariuszu najniższych cen w EU ETS sektor energetyczny wykorzystuje w pełni swój potencjał redukcyjny.
Emisje w sektorze transportu drogowego odpowiadają za około jedną czwartą emisji w UE, zatem transformacja tego sektora jest istotna dla osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wprowadzenie handlu emisjami dla sektora transportu spowoduje przeniesienie kosztów redukcji emisji na użytkowników pojazdów spalinowych. W przypadku samochodów osobowych średni koszt eksploatacji może wzrosnąć średnio nawet o 30% między rokiem 2030 a 2050 w EU27+UK. Będzie to skutkowało zwiększeniem się odsetka samochodów zeroemisyjnych (elektrycznych i wodorowych) do ponad 70% w 2050 r. z ponad 40% w 2030 r. Dla transportu towarowego wzrost kosztów eksploatacji może być nawet dwukrotny w przypadku pojazdów ciężarowych, wówczas dominującą technologią w transporcie towarów będzie technologia wodorowa (60%) oraz elektryczna (20%) w 2050.
Wprowadzenie systemu uprawnień do emisji w sektorze rolnym może w konsekwencji prowadzić do poważnego spadku produkcji, co będzie wiązało się z dużym wpływem na dochody rolników, i praktycznie eliminuje eksport żywności, jak również spowoduje konieczność importu połowy żywności spożywanej w UE.
W raporcie wskazano również na szczególną rolę opcji technologicznych i naturalnych umożliwiających pochłanianie dwutlenku węgla, które będą niezbędne do osiągnięcia neutralności klimatycznej.
Analizę wykonano z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi modelowych zbudowanych i rozwijanych przez ekspertów CAKE. Wykonanie tak obszernej i kompleksowej analizy było możliwe dzięki realizacji projektu LIFE VIIEW 2050 – Ocena długoterminowego wpływu europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) na zeroemisyjną gospodarkę do 2050 r., wdrażanego w KOBiZE przy wsparciu finansowym Programu LIFE oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W dniach 28-30 Marca 2023 r. w Lizbonie odbyła się konferencja pt. „European Climate Summit 2023” zorganizowana przez International Emissions Trading Association (IETA). W spotkaniu uczestniczył Robert Jeszke, szef Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE), który wziął udział w I Sesji Plenarnej pt. „The EU ETS by 2030 and Beyond”.
Dyskusja w ramach sesji „The EU ETS by 2030 and Beyond” skupiła się na pakiecie FitFor55, podatku CBAM, ustanowieniu nowych funduszy w celu pobudzenia transformacji niskoemisyjnej oraz przyszłych nowych celów klimatycznych UE na 2040 r., które mają zostać zaproponowane w przyszłym roku. Główne pytania, na które należało odpowiedzieć dotyczyły m.in. zmian w EU ETS do 2030 r. i zasadności rozszerzenia tego systemu o nowe sektory czy też wyzwań jakie stoją przed EU ETS związane z osiągnięciem zerowego pułapu emisji już w 2040 r.
Pani Ewa Krukowska z agencji Bloomberg była moderatorem dyskusji, w ktorej udział wzięli:
Pani Kavita Ahluwalia z IETA podkreśliła z uznaniem, że zakres systemów redukcji na świecie podwoił się w ostatnich latach. Sukcesem można nazwać aż 1/3 redukcji emisji w EU ETS. Transformacja energetyczna musi zostać przeprowadzona, pomimo obecnej sytuacji (kryzysu energetycznego). Należy pamiętać, że aby dojść do obecnego poziomu, system EU ETS potrzebował aż 18 lat. Cena w okolicach 100 EUR jest ważnym sygnałem do poważnego podejścia do redukcji emisji. EU ETS nie jest jedynym systemem redukcji emisji na świecie, który coraz bardziej się otwiera pod kątem tworzenia nowych systemów.
Rynkowa płynność, jeżeli zabraknie uprawnień w 2040 r. może być faktycznym problemem. Wyjściem może być zastosowanie „Carbon removals” (technologii generujących ujemne emisje) i jednocześnie zachętą dla reszty świata do dołączenia do ETS. Carbon contracts for differnet mogą mieć rówież duże znaczenie przy osiąganiu odpowiedniego poziomu dekarbonizacji w przemyśle. Bardzo ważny będzie przegląd rezerwy MSR w 2026 r. Na pewno instrument ten zostanie zmieniony i trzeba będzie się zastanowić jak te zmiany wpłyną na podaż uprawnień.
Pan Robert Jeszke z CAKE/KOBiZE stwierdził na wstępie, że EU ETS się rozwija bardzo szybko. Należy zauważyć, że ceny uprawnień EUA (poza systemem brytyjskim – UK ETS) są najwyższe na świecie. Z uwagi na wysokie ceny prawdziwym wyzwaniem będzie znalezienie odpowiedniego rozwiązania i kompromisu dotyczącego funkcjonowania EU ETS. Robert Jeszke stwierdził, że bardziej restrykcyjny współczynnik liniowy redukcji (LRF) i zaostrzenie działania rezerwy MSR mogą doprowadzać do braku dopływu nowych uprawnień EUA na rynek tuż przed 2040 r. Oznaczałoby to brak rynku pierwotnego aukcji i pozostawienie tylko rynku wtórnego. Istnieje zatem ryzyko, że EUETS, który widzimy dzisiaj, skończy się w 2040 r. Pytanie brzmi, czy jest wola aby EU ETS był głównym motorem redukcji emisji w 2030 r., czy też UE powinna skupić się na opodatkowaniu i osobnych systemach ETS.
Robert Jeszke wspomniał, że w ramach projektu LIFE VIIEW 2050, CAKE kończy właśnie dużą analizę dotyczącą rozszerzenia zakresu EUETS i jego wpływu na gospodarkę UE do 2050 r. Jednym z wyników tej analizy jest obserwacja, że koszty redukcji emisji w ETS2 byłyby znacznie wyższe niż w przypadku EUETS po 2030 r. po połączeniu obu systemów. Trzeba przy tym podkreślić, że marginalne koszty redukcji są inne niż ceny uprawnień do emisji (są niższe). Zgodnie z wynikami LIFE VIIEW 2050, ceny w systemie EU ETS (w wariancie Fit for 55) będą rosnąć znacząco – w 2030 r. do 180 EUR, w 2040 r. – do 300 EUR, natomiast w 2050 r. do 450 EUR. Natomiast analizy pokazały, że włączenie wszystkich sektorów do EU ETS skończy się ceną 1000 EUR w 2050 r. Solidarność będzie kluczowa – w szczególności nowe rozłożenie wysiłków redukcyjnych w 2040 r i w 2050 r. Technologie ujemnych emisji (tzw. removals) będą bardzo istotne. Bez nich nie będzie możliwe dojście do zerowych emisji w UE.
Pan Pieter Liese z PE został zapytany o wpływ rozszerzenia EU ETS o dodatkowe sektory budynków i transportu (BRT) na unijne przedsiębiorstwa i społeczność w UE? Pan Liese wypomniał rządowi Niemiec blokowanie przepisów dotyczących zakazu produkcji aut spalinowych po 2035 r. UE jest bardzo ambitna jeżeli chodzi o redukcje emisji do 2030 r. niż reszty świata (w szczególności USA). Pan Liese przytoczył statystyki z których wynika, że osoba w USA będzie emitował 2,5 razy więcej emisji niż w UE w 2030 r. Wyzwaniem na pewno będzie zastąpienie paliw z Rosji – z uwagi na kryzys energetyczny tymczasowo trzeba zastępować gaz węglem, co powoduje wyższe emisje. Doradził, żeby z uwagi na ograniczanie liczby dostępnych uprawnień w EU ETS, lepiej żeby już teraz inwestować w technologie niskoemisyjne niż płacić wysokie koszty emisji CO2, zwłaszcza że w przyszłości ceny uprawnień będą z pewnością znajdować się powyżej poziomu 100 EUR. Liese pdkreślił, że największym sukcesem dla niego, jeżeli chodzi o pakiet Fit for 55, było włączenie do EU ETS emisji procesowych w ciepłownictwa (ang. process heating) oraz żeglugę. Podkreślił znaczenie Social Climate Fund, który będzie niezbędny dla osób najbardziej potrzebujących.
Liese podkreślił, że implementacja podatku CBAM w EU będzie prawdziwym wyzwaniem. UE musi wprowadzać ten system ostrożnie i negocjować z państwami spoza UE. Aby sprawdzić czy system działa, konieczna była propozycja stworzenia przepisów do 2025 r. (ma to być faza wstępna dla CBAM i obejmować tylko raportowanie emisji, bez transferów certyfikatów). CBAM jest motywacją dla innych państw świata do redukcji emisji. Liese wspomniał o chęci wyłamania się z części obszaru, który pokrywa CBAM (wyłączony miałby być amerykański sektor stalowy). Taka derogacja byłaby niesprawiedliwa dla innych państw jak Korea Płd, Australia czy Chiny.
Na pytanie dotyczące przyszłych cen uprawnień, Pan Liese odpowiedział, że z uwagi na wysokie prawdopodobieństwo ich wzrostów w przyszłości, temat ograniczenia rynku CO2 do pewnej grupy podmiotów może powrócić. Liese nie przypuszcza, żeby koszt redukcji emisji w przyszłości wzrósł aż do 1000 EUR (komentarz do wypowiedzi Roberta Jeszke). Kwestia połączenie obydwu systemów (EU ETS z ETS2) jest do przemyślenia w przyszłości. Natomiast do 2030 r. powinno być możliwe stosowanie takich technologii jak CCS (odpowiedź na komentarz Pani B. Yordi z KE).
Pani Beatrize Yordi z KE uznała za bardzo ważne kwestię, aby przemysł dostał sygnał do dekarbonizacji. Dlatego też niezbędne jest odejście od bezpłatnych uprawnień w sektorach CBAM – wprowadzenie tego podatku będzie ochroną przed ucieczką emisji z UE. Pani Yordi wspomniała o innych reformach EU ETS w ramach Fit for 55, tj. o podwojeniu współczynnika redukcji emisji (LRF), włączeniu sektora morskiego do EU ETS, który odpowiada za ok. 2-3% unijnych emisji, o utworzeniu Social Climate Find, który zapewni więcej środków najbardziej potrzebującym.
Przychody w EU ETS są bardzo duże i mają być w 100% wydawane na cele środowiskowe. Ważna będzie transparentność ich wydatkowania. Kluczowe dla dekarbonizacji przemysłu będzie korzystanie ze środków z Funduszu Innowacyjnego i Modernizacyjnego. Plan REPowerUE był reakcją na agresję Rosji na Ukrainę i da środki na inwestycje w OZE i efektywność energetyczną. W SCF będą dostępne miliardy EUR już w 2026 r. Na pytanie dotyczące określenia przez KE celu na 2040 r., Pani Yordi odpowiedziała, że KE ma bardzo dużo pracy w związku z implementacją przepisów dotyczących Fit for 55, do 2030 r. KE jeszcze nie zastanawiała się co będzie po tym roku. Stwierdziła, że technologie powodujące ujemne emisje (tzw. removals) nie będą dostępne przed 2030 r. Na tym polu trwa współpraca z Chinami, Australią czy Nową Zelandią.
Pan Stefano De Clara z ICAP zauważył, że zwiększyła się liczba systemów na świecie przywołując raport ICAP. Znamienne jest, że do tego grona dołączyła również Afryka (jako przykład została podana Nigeria, która nosi się z zamiarem stworzenia własnego ETS). Wprowadzenie CBAM było sygnałem dla wielu państw do pomyślenia o polityce klimatycznej – np. Korea się bardzo rozwinęła prawdopodobnie pod presją wprowadzenia tego podatku. Można zaobserwować, że ceny za uprawnienia w innych systemach w ciągu ostatnich 4 lat rosły, z uwagi na przeprowadzone reformy w tych systemach. Wyjątkiem był 2022 r. z uwagi na kryzys energetyczny i problem z inflacją. Dane wskazują na 63 mld USD przychodów z systemów handlu na świecie, z czego aż 2/3 przypada na system EU ETS. Należy zwrócić uwagę, że połowę przychodów z EU ETS uzyskano w 2021 i 2022 r. (liczą od 2008 r.) Przyczyną były oczywiście wysokie ceny uprawnień EUA.
Link do relacji video: European Climate Summit (ECS 2023) – DAY 1 (ieta.org)
Reset ustawień
Kontrast
Widok
Czytelność
Czcionka
Znaki
Interlinia
Słowa
Akapity
Deklaracja dostępności
