admin, Autor w serwisie CAKE Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych

CAKE na czwartym side evencie na COP29

W dniu 18 listopada 2024 r. eksperci CAKE wzięli udział w ostatnim wydarzeniu zorganizowanym przez CAKE na COP29, które odbyło się w greckim pawilonie pt.: „Powering Climate Action: Balancing Ambitious Targets with Effective Mechanisms for Emissions Reduction”.

Zaprosiliśmy i mieliśmy przyjemność gościć:

Kurt Vandenberghe, Dyrektor Generalny, DG ds. Działań w dziedzinie Klimatu (DG CLIMA), Komisja Europejska
Gerassimos Thomas, Dyrektor Generalny, DG ds. Podatków i Unii Celnej (DG Taxud)
Krzysztof Bolesta, Wiceminister, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
Simone Borghesi, Dyrektor Florence School of Regulation – Climate, prezes Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów (EAERE)
Robert Jeszke, Zastępca Dyrektora IOŚ-PIB ds. zarzadzania emisjami, Kierownik KOBiZE/CAKE

Dyskusja, moderowana przez Macieja Cyglera z CAKE, koncentrowała się na wyzwaniach związanych z ewolucją systemów ustalania cen za emisję CO2 i ich roli w osiąganiu neutralności klimatycznej w 2050 r. Opierając się na wynikach analiz z projektu LIFEVIIEW2050, Maciej Cygler przedstawił główne tezy do dyskusji. Spodziewany niedobór uprawnień do emisji w EU ETS wydaje się być dobrym punktem wyjścia do dyskusji na temat możliwości dalszego rozwoju tego typu środków. Następnie zadał serię pytań i moderował wystąpienia naszych wybitnych prelegentów.

Kurt Vandenberghe wymienił przeszkody w łączeniu systemów ETS na całym świecie, wskazując na potrzebę równoważności systemów pod względem struktury i integralności. Przywołał wcześniejsze nie najlepsze doświadczenia UE z jednostkami offsetowymi (CER) i podkreślił, że redukcje krajowe (ang. domestic emissions) muszą pozostać priorytetem. Istnieje zbyt wiele przeszkód do pokonania, aby to zadziałało w praktyce i było akceptowalne, przy czym chodzi nie tylko o skutki i zależności ekonomiczne, ale także różnice w mechanizmach ustalania cen emisji dwutlenku węgla w państwach i regionach stosujących takie rozwiązania. Warto wspomnieć, że funkcjonują jedynie dwa takie przypadki: Kalifornia i Quebec oraz EU ETS i Szwajcaria. Systemy, które miałyby być połączone, powinny być równoważne we wszystkich wymiarach, a to stanowi wyzwanie. Zwrócił jednak uwagę na potencjał podatku granicznego CBAM i pochłaniania dwutlenku węgla, jako wsparcia dla globalnych działań na mocy art. 6 Porozumienia paryskiego, podkreślając jednocześnie, że pochłanianie nie może zastępować wysiłków na rzecz łagodzenia skutków emisji.

Gerassimos Thomas podkreślił potrzebę przewidywalności długoterminowej strategii w polityce klimatycznej, co ma kluczowe znaczenie dla zaufania inwestorów. Mechanizmy oparte na ustalaniu cen do emisji dwutlenku węgla i CBAM to różne strony tego samego medalu, ale obecnie obie strony koncentrują się głównie na najbardziej emisyjnych i energochłonnych sektorach, podczas gdy czyste technologie nie powinny czuć się zagrożone. Co więcej, stosowanie narzędzi opartych na ustalaniu cen emisji dwutlenku węgla zapewnia przychody, które można przeznaczyć na inwestycje. Jeśli opracujemy odpowiednie mechanizmy – sektor prywatny w większym stopniu zaangażuje się w inwestycje, transfer technologii i budowanie potencjału. Opowiedział się za środkami, które równoważą ceny za emisję CO2 i CBAM, aby zapewnić ochronę czystych technologii, jednocześnie zachęcając do inwestycji w dekarbonizację.

Krzysztof Bolesta zaproponował zbadanie zarówno „twardego”, jak i „miękkiego” powiązania ETS, a także mechanizmów offsetowych, aby obniżyć koszty osiągnięcia redukcji emisji, jednocześnie wspierając współpracę międzynarodową. Podkreślił, że offsetowanie może odblokować finansowanie i zachęcić do redukcji emisji w innych jurysdykcjach opartych na cenach za emisję.

Simone Borghesi skupił się na nieuniknionej roli pochłaniania dwutlenku węgla w osiąganiu długoterminowych celów redukcyjnych zarówno w UE, jak i na świecie. Wszystkie modele przewidują zwiększenie roli CDR jako niezbędnego rozwiązania uzupełniającego dotychczasowe narzędzia oparte na określaniu ceny emisji dwutlenku węgla. Problem nie polega na tym, czy, ale kiedy i jak? Czynnik czasowy jest kluczowy w tym procesie, jednak zależy to również od akceptacji społecznej. Ponieważ istnieje wiele różnych metod pochłaniania dwutlenku węgla, powinniśmy dokładnie rozważyć ich zalety i wady, gdyż nie ma jednego dobrego rozwiązania. Zwrócił uwagę na znaczenie akceptacji społecznej, czasu wdrożenia i utrzymania integralności tych rozwiązań. Jednocześnie podkreślił, że pochłanianie/ usuwanie dwutlenku węgla nie może zastąpić działań mitygacyjnych.

Robert Jeszke powiązał te perspektywy z analizą CAKE i LIFE VIEW 2050, podkreślając potrzebę różnorodności narzędzi polityki klimatycznej. Poparł on pochłanianie, jako niezbędne dla przyszłości ETS, ale zgodził się, że łączenie niezintegrowanych z UE systemów jest obecnie niewykonalne. Przedstawił koncepcję ustanowienia Europejskiego Centralnego Banku Węglowego (ECCB) w celu ustabilizowania systemu EU ETS, złagodzenia kosztów i wsparcia współpracy międzynarodowej na mocy art. 6. Tego rodzaju bank wydaje się być dobrym rozwiązaniem wspomagającym obniżenie kosztów i łagodzenie wzrostu cen wynikających ze stosowania narzędzi opartych o ustalanie cen emisji dwutlenku węgla, ale także chroniącym mechanizmy takie jak EU ETS przed wstrząsami. Co więcej, bank mógłby pomóc innym krajom w zapewnieniu funduszy, również na mocy art. 6 Porozumienia paryskiego. System EU ETS potrzebuje dodatkowych środków, które mogą pochodzić z pochłaniania dwutlenku węgla i łączenia systemów. Powinniśmy jednak przyjrzeć się przyszłym rozwiązaniom, w tym takim, które są kompatybilne z mechanizmami globalnymi, z art. 6 Porozumienia paryskiego jako centralnym elementu. Obecnie najpilniejsze wyzwania to redukcja emisji, utrzymanie EU ETS jako głównego instrumentu redukcji emisji, utrzymanie przemysłu w UE i dbałość o europejskie gospodarstwa domowe.

Wydarzenie zakończyło się wspólnym zrozumieniem wyzwań i możliwości związanych z udoskonaleniem mechanizmów ustalania cen emisji dwutlenku węgla.

Nagranie z side eventu jest dostępne: LINK

CAKE na III evencie na COP29 w Pawilonie Greckim

W dniu 15 listopada 2024 r. CAKE uczestniczyło w kolejnym, trzecim już wydarzeniu towarzyszącym na COP29 organizowanym w Pawilonie Greckim przez Forum Energii pt. „The EU Clean Industrial Deal – what to expect?”. Była to kolejna okazja do przedstawienia na COP29 opinii CAKE dotyczących przedmiotowych zagadnień na bazie prac i analiz w ramach projektu LIFE VIIEW 2050.

Wydarzenie odbyło się w formule dyskusji panelowej prowadzonej przez Joannę Panderę, Prezes Forum Energii, zaś obok Roberta Jeszke, Zastępcy dyrektora IOŚ-PIB i Kierownika KOBIZE/CAKE, udział w panelu wzięli Jan Dusík, Zastępca Dyrektora Generalnego DG CLIMA w Komisji Europejskiej oraz Rosana Santos, Dyrektor wykonawczy E+ w Brazylii.

Zaproszenie paneliści zauważyli, że podczas gdy obecna globalna sytuacja geopolityczna niewątpliwie wpływa na politykę klimatyczną i negocjacje, to zmierza ona zdecydowanie do przodu i możemy zaobserwować szereg zmian w polityce na całym świecie. “Emisje w UE spadają, więc jesteśmy na dobrej drodze aby w większym stopniu redukować emisje. Nadal musimy być ambitni, nie ma innego „początku”, a my powinniśmy działać w inteligentny sposób” – oznajmił Jan Dusík.

Robert Jeszke wyjaśnił, w jaki sposób polityka przeciwdziałania zmianom klimatu może być kształtowana. Podkreślił znaczenie łączenia polityk klimatycznych na całym świecie, w tym mechanizmów opartych na ustalaniu ceny za emisję dwutlenku węgla (ang. carbon pricing) i odniósł się do obaw podniesionych podczas dyskusji na temat CBAM, wskazując, że podatek graniczny to w rzeczywistości rozwiązanie, które będzie traciło na znaczeniu, a możemy już zaobserwować szereg mechanizmów typu carbon pricing na całym świecie. Wydaje się, że CBAM może być jednym z czynników wspierających rozwój tych mechanizmów.

W tym kontekście dobrze było usłyszeć głos Rosany Santos, która poinformowała, że Brazylia właśnie przyjęła ustawę o ustanowieniu systemu handlu uprawnieniami do emisji i że przyjęte rozwiązania bazują na doświadczeniach europejskich. “Powinniśmy jednak wziąć pod uwagę różnorodność krajów i regionów – w Brazylii 75% emisji pochodzi z wylesiania i rolnictwa, więc rozłożenie priorytetów w zestawie narzędzi polityki klimatycznej powinno być nieco inne niż w UE oraz innych krajach rozwiniętych” – dodała.

Robert Jeszke odniósł się również do przyszłorocznej prezydencji Polski w Radzie UE, wskazując na szczególnie trudną sytuację w związku z wojną na Ukrainie, a także różne uwarunkowania w państwach członkowskich wobec transformacji energetycznej, w tym wrażliwości na ceny energii i inne społeczne obciążenia. Decydenci, w szczególności, powinni zwrócić większą uwagę na grupy szczególnie wrażliwe, zwłaszcza w odniesieniu do przystępności cen energii. Kolejnym wyzwaniem jest mobilizacja kapitału prywatnego, ponieważ potrzeby inwestycyjne związane z transformacją energetyczną są olbrzymie, przy czym powinny sprzyjać inwestycjom w OZE, magazynowanie energii oraz w energetykę jądrową.

Niezależnie od tego, jak trudne kwestie i wyzwania zostały poruszone podczas dyskusji przez panelistów, widoczne było poczucie zdecydowanego dążenia do znalezienia skutecznych, efektywnych i akceptowalnych ścieżek dojścia do neutralności klimatycznej.

CAKE i LIFE VIIEW 2050 na side evencie w Pawilonie Ukraińskim

Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) jest zaangażowane w organizację i udział w kilku wydarzeniach towarzyszących podczas tegorocznego COP29 – 29. sesji Konferencji Stron Ramowej Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu (UNFCCC), podczas których prezentowane są wyniki projektu LIFE VIIEW 2050. Jedno z takich wydarzeń towarzyszących zostało zorganizowane wspólnie z Energy Community Secretariat i odbyło się 14 listopada 2024 r. w Pawilonie Ukraińskim.

“Carbon pricing as a response to climate change in the EU neighbouring countries.”

Mechanizmy oparte na ustalaniu ceny za emisje dwutlenku węgla (ang. carbon pricing) są przedmiotem zainteresowania zarówno krajów, które już posiadają swoje systemy handlu emisjami, jak i tych, które ich nie posiadają. Nie zaskakuje zatem, że jest to również jeden z głównych tematów omawianych i negocjowanych podczas konferencji COP29. Był to również temat jednego z wydarzeń towarzyszących (tzw. side event) na COP29 – “Carbon pricing as a response to climate change in the EU neighbouring countries”, które zostało zorganizowane przez CAKE i LIFE VIIEW 2050 wraz z Energy Community Secretariat w Pawilonie Ukraińskim w dniu 14 listopada 2024 r.

Wydarzenie rozpoczęło się od przemówienia otwierającego Ołeha Bondarenko, przewodniczącego Komisji Rady Najwyższej Ukrainy ds. polityki środowiskowej. Następnie tuż przed dyskusją panelową, która była głównym punktem wydarzenia, Maciej Cygler, Ekspert CAKE i LIFE VIIEW 2050 przedstawił prezentację wprowadzającą kontekst dyskusji. Przedstawił stan rozwoju systemów handlu emisjami dwutlenku węgla na świecie, a także wyniki analiz CAKE dotyczących skutków ewolucji systemów handlu emisjami w UE, w tym opisy tego, w jaki sposób odpowiadają one na wyzwania do rozszerzenia zakresu stosowania różnych narzędzi polityki opartych na ustalaniu ceny za emisje dwutlenku węgla na całym świecie.

Następnie odbyła się dyskusja panelowa, moderowana przez Monikę Figaj z Energy Community Secretariat. Paneliści – z których większość reprezentowała kraje spoza UE – w bardzo interesujący sposób przedstawili, w jaki sposób reagują na wyzwania związane z coraz częstszym stosowaniem różnych form i systemów opartych na ustalaniu ceny za emisję dwutlenku węgla na całym świecie.

Artur Lorkowski, Dyrektor Energy Community Secretariat, Aliona Rusnac, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska Mołdawii oraz Oleksii Riabchyn, Doradca Wicepremiera Ukrainy ds. integracji europejskiej i euroatlantyckiej ds. energii i Zielonego Ładu UE, nie kwestionując zasadniczo nieuchronności rozszerzenia instrumentów politycznych opartych na ustalaniu ceny za emisję dwutlenku węgla, podkreślili, że jednym z głównych wyzwań stojących przed krajami kandydującymi w najbliższej przyszłości jest CBAM. Jednocześnie jednak podkreślili, że CBAM nie jest przeszkodą nie do przejścia, której oddziaływanie należy ograniczyć, ale specyficzną okolicznością, którą należy w jakiś sposób wziąć pod uwagę. Na poparcie tej tezy wyjaśnili, w jakim zakresie zaawansowane są zamierzenia i prace w celu ustanowienia odpowiednich narzędzi polityki klimatycznej w ich krajach, które są zgodne z tymi wdrożonymi w UE.

W swoim wystąpieniu Robert Jeszke, Zastępca Dyrektora IOŚ-PIB ds. Zarządzania Emisjami i Kierownik CAKE/KOBiZE opisał ścieżki rozwoju mechanizmów opartych na ustalaniu ceny za emisję dwutlenku węgla na świecie i poparł swoje uwagi wynikami analiz przeprowadzonych przez Centrum Analiz Klimatyczno- Energetycznych (CAKE). Podkreślił również znaczenie i korzyści płynące z trwających i przyszłych procesów związanych z rozwojem i łączeniem systemów handlu emisjami na całym świecie, nie unikając przy tym wyzwań i przeszkód z tym związanych. W odpowiedzi na obawy związane z wdrażaniem CBAM, podkreślił, że w kontekście ciągłego rozwoju systemów handlu emisjami, CBAM wdrażany w UE powinien być postrzegany jako mechanizm przejściowy, który z czasem straci na znaczeniu.

Więcej informacji na temat side eventu : LINK

Pierwszy dzień CAKE na COP29

W pierwszym dniu CAKE na COP29 w Azerbejdżanie, tj. w dniu 12 listopada 2024 roku, Robert Jeszke, Zastępca dyrektora IOŚ-PIB ds. Zarządzania Emisjami oraz Kierownik KOBIZE i CAKE wystąpił, jako panelista w evencie organizowanym w Pawilonie Włoskim przez EUI oraz ICAP pt. „Can emissions trading promote carbon removals?”.

Robert Jeszke podzielił się swoją wizją tego, jak należy zmodyfikować politykę klimatyczną UE, aby włączyć do systemu pochłanianie dwutlenku węgla (tzw. “carbon removals – w skrócie CDR”) w najbardziej efektywny i skuteczny sposób osiągając przy tym największe korzyści. Zarekomendował wprowadzenie jednostek pochłaniania CDR do systemu EU ETS, co jest konieczne w kontekście celu neutralności klimatycznej UE do 2050 r., transformacji energetycznej oraz faktu, że limit uprawnień na rynku EU ETS (tzw. cap) wyczerpie się już ok. 2040 r., pozostawiając w systemie trudne do zredukowania emisje (tzw. “hard-to-abate emissions”). System potrzebuje zatem ujemnych emisji, takich jak bezpośrednie wychwytywanie i składowanie dwutlenku węgla (ang. DACCS) lub bioenergia z wychwytywaniem i składowaniem CO2 (BECCS). Mogłoby to być postrzegane jako uzupełnienie redukcji emisji w sektorach o bardzo wysokich kosztach krańcowych.

Omawiając kwestie integralności, trwałości i łagodzenia skutków, Robert Jeszke zasugerował, że istnieją trzy podstawowe opcje włączenia pochłaniania do EU ETS:

Pełna integracja jednostek CDR z EU ETS – oznacza zrównanie jednostek CDR z uprawnieniami EUA. Jednostki CRD mogłyby być następnie wykorzystywane w ramach EU ETS, tj. utrzymywane w specjalnej rezerwie i dodawane do puli aukcyjnej, jeśli wymagałaby tego sytuacja.
Stworzenie oddzielnego systemu dla jednostek CDR i połączenie tego systemu z EU ETS – np. poprzez wprowadzenie oddzielnego celu redukcyjnego dla pochłaniania, w którym jednostki CDR byłyby kierowane do sektorów przemysłowych, które wyczerpały wszystkie inne możliwości ograniczenia swoich emisji.
EU ETS i rynek pochłaniania CDR pozostają odrębne (EU ETS nie wykorzystuje żadnych jednostek CRD).

Robert Jeszke wskazał, że według CAKE/KOBiZE najlepszą opcją z trzech powyższych byłoby bezpośrednie włączenie jednostek CDR do EU ETS. Następnie powinno się utworzyć specjalny bank do zarządzania całym procesem w EU ETS (ang. European Central Carbon Bank – ECCB) z uprawnieniami decyzyjnymi. Taka niezależna instytucja mogłaby odgrywać podwójną rolę, zarządzając nie tylko włączeniem CDR do EU ETS, ale także całą podażą uprawnień EUA, stabilizując ich ceny i zapewniając rynkową płynność. Dodatkowo, ECCB mógłby zastąpić istniejące mechanizmy stabilizacyjne EU ETS, takie jak rezerwa MSR i art. 29a dyrektywy EU ETS, zapewniając większą elastyczność i upraszczając cały system.

Podczas swojego wystąpienia Robert wskazał również, że ECCB mógłby zarabiać na sprzedaży jednostek CDR na rynku, a środki uzyskane w ten sposób mogłyby zostać wykorzystane na określone cele, np. na transformację energetyczną w UE lub wsparcie również sektorów, w których emisje są trudne do ograniczenia. Jednostki CDR mogłyby zostać włączone zarówno do sektorów ETS1, ETS2, jak i non-ETS i mogłyby być w pewien sposób powiązane z innymi systemami lub offsetami poza UE. Pozwoliłoby to na bardziej elastyczną integrację tych mechanizmów.

CAKE i LIFE VIIEW 2050 na side eventach podczas COP29 w Baku

Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE/KOBIZE) będzie obecne na side eventach UE podczas 29 Konferencji Stron Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu COP29 (UNFCCC UN Climate Change Conference), która odbędzie w Baku w Azerbejdżanie w dniach od 11 listopada do 22 listopada 2024 r.

W tym roku Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE/ KOBIZE) będzie miało okazję uczestniczyć w czterech wydarzeniach side eventach organizowanych w Pawilonie Włoskim (12.11.2024 r.), Ukraińskim (14.11.2024 r.) oraz w Pawilonie Greckim (15.11.2024 r. i 18.11.2024 r.). Udział w tych wydarzeniach będzie niezwykłą okazją do przekazania i zaprezentowania wyników prac prowadzonych w ramach projektu LIFE VIIEW 2050 szerokiemu gronu odbiorców.