Trzecie spotkanie Komitetu Sterującego projektu LIFE Climate CAKE PL

W dniu 17 października 2019 r. w siedzibie KOBiZE miało miejsce trzecie spotkanie Komitetu Sterującego i Grupy Roboczej projektu LIFE Climate CAKE PL.

W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele administracji zajmujący się polityką klimatyczno-energetyczną (Ministerstwa: Środowiska, Energii, Finansów, Spraw Zagranicznych, Infrastruktury, Przedsiębiorczości i Technologii, Inwestycji i Rozwoju).

Na wstępie zaprezentowano informacje na temat postępu prac w ramach projektu – zrealizowanych dotychczas i planowanych działań w przyszłości.

Następnie przedstawiono wyniki analizy kształtowania się miksu energetycznego dla państw członkowskich UE oraz kosztów dla różnych scenariuszy redukcyjnych w sektorze energii (cele do 2050 r.):

BASE – osiągnięta redukcja: 60%*;
BAU – cel na poziomie 80%*;
DEEP – cel na poziomie 95%*;
NN DEEP – cel na poziomie 95%*, ale bez możliwości budowy nowych źródeł jądrowych;

*Poziomy redukcji emisji względem roku 2015.

Analiza została wykonana przy wykorzystaniu modelu sektorowego MEESA (Model for European Energy System Analysis) opracowanego w ramach projektu LIFE Climate CAKE PL. Celem modelu jest kompleksowa analiza wpływu różnego rodzaju polityk na sytuację sektora energetycznego (tj. wytwarzania energii elektrycznej i ciepła sieciowego). Model obejmuje państwa UE-28 oraz Norwegię i Szwajcarię, uwzględnia wymianę transgraniczną, a wyniki są uzyskiwane w horyzoncie do 2050 r. Model analizuje ok. 50 technologii wytwarzania energii. Krzywe zapotrzebowania dla każdego kraju są oparte o historyczne dane ENTSO-E.

Poniżej zaprezentowane niektóre ze wstępnych wniosków z analizy.

W scenariuszach DEEP i DEEP NN wykorzystanie gazu w wytwarzaniu energii elektrycznej jest mniejsze niż w scenariuszu umiarkowanych redukcji ze względu na znaczny wzrost kosztów emisji CO₂natomiast jednostki gazowe pozostają istotne z punktu widzenia rezerwowania mocy.
W scenariuszu DEEP następuje znaczny rozwój elektrowni jądrowych, natomiast w scenariuszu DEEP NN rośnie rola elektrowni gazowych z CCS i źródeł OZE.

W scenariuszach REF i BAU węgiel kamienny jest wykorzystywany dłużej – głównie w elektrociepłowniach.
We wszystkich scenariuszach dynamicznie rozwijają się źródła OZE.
Scenariusze DEEP i DEEP NN oznaczają wyraźny wzrost przyszłych kosztów wytwarzania względem scenariusza REF.
Polityki krajowe poszczególnych państw czł. UE dotyczące wycofania węgla oraz rozwoju OZE powodują znaczny spadek emisji do 2030 r.
Występuje wzajemne oddziaływanie polityk krajowych – np. bez wymuszonych celów OZE koszty marginalne emisji zaczynają rosnąć wcześniej (natomiast docelowe poziomy kosztu są podobne).
W 2050 r. występuje duży wzrost kosztów marginalnych redukcji. Po 2050 r. koszty te stabilizują się a nawet stopniowo spadają.

Następnie zostały przedstawione wyniki analizy na podstawie modelu transportowego – TR3E (ang. Transport European Economic Model). Dynamiczny model równowagi cząstkowej sektora transportu TR3E ukierunkowany jest na długi horyzont czasowy (do 2050 r. w rocznych interwałach) i obejmuje wszystkie podsektory transportu (drogowy, kolejowy, lotniczy i wodny) w 28 państwach członkowskich UE. Model uwzględnia rozwój nowych pojazdów i technologii (poprzez niskoemisyjne pojazdy – hybrydy i elektryczne) oraz wykorzystuje technologie oparte na istniejących paliwach (diesel, benzyna, CNG, LPG). Zbiory danych na których bazuje model to baza JRC IDEES – z danymi o aktywności, przebiegach, obłożeniu lub załadunku oraz TRACCS – z danymi o kosztach oraz cenach nowych pojazdów.

Do analizy użyto trzech scenariuszy:

Scenariusz Bazowy – ceny pojazdów utrzymane na tym samym poziomie do 2050 r., rozwój aktywności i emisyjność zaczerpnięto na podstawie scenariusza referencyjnego PRIMES 2016,
Scenariusz Rozwoju Technicznego (Low, Moderate, High) – ceny samochodów elektrycznych i hybrydowych oraz emisyjność spadają w stosunku do scenariusza bazowego, rosną koszty w transporcie lotniczym (w celu ograniczenia wzrostu emisji ze zwiększonej aktywności w sektorze lotniczym),
Scenariusz Wymuszonej Elektromobilności – stopniowo rosnący udział samochodów elektrycznych w sprzedaży nowych aut aż do 2040 r., od kiedy następuje sprzedaż jedynie samochodów elektrycznych i hybrydowych (tak więc zmiany udziału nowych samochodów nie są efektem zmian cen, a wymuszenia regulacyjnego), koszty transportu lotniczego rosną tak samo, jak w scenariuszu rozwoju technicznego.

Poniżej zaprezentowano niektóre ze wstępnych wniosków z analiz.

Znacząca redukcja emisji w sektorze transportu jest trudna, lecz możliwa, przy czym wymaga to jednocześnie:
- Dynamicznego wzrostu sprzedaży pojazdów elektrycznych (w tym elektrycznych ciężarówek HDV);
- Redukcji użytkowania transportu lotniczego lub znaczącego spadku emisyjności.
Cele te mogą być osiągnięte samoistnie, w przypadku znaczącego spadku cen pojazdów elektrycznych i szybkiego rozwoju infrastruktury, mogą być również wymuszone legislacyjnie (scenariusz wymuszonej elektromobilności);
W scenariuszach uwzględniających szybki spadek cen pojazdów elektrycznych, koszty są ponoszone na początku przez użytkowników (zakup pojazdów), które są później równoważone przez oszczędności na paliwie. W scenariuszu wymuszonej elektromobilności te wydatki są wyższe, a oszczędności pojawiają się później.

Wykonywane w ramach projektu CAKE długoterminowe analizy sektora wytwarzania energii oraz transportu mają duże znaczenie z punktu widzenia zbliżających się decyzji w zakresie ustanowienia celów redukcyjnych na poziomie UE w perspektywie do roku 2050. Wykonywane przez zespół CAKE analizy prezentują m.in.zastosowanie różnych mechanizmów redukcji oraz ich wpływu na kształtowanie się miksu energetycznego i struktury floty samochodowej w poszczególnych państwach członkowskich, a także kosztów dla gospodarki. Otrzymane wyniki pokazują jak duże zmiany w energetyce czy innych sektorach UE będą musiały nastąpić, aby możliwe było osiągnięcie neutralności klimatycznej.