DWIE ANALIZY: dotyczące redukcji w energetyce oraz transporcie do 2050 r.

Chcielibyśmy Państwu zaprezentować wyniki kolejnych dwóch nowych analiz, przygotowanych w ramach projektu LIFE Climate CAKE PL pt. “Scenariusze niskoemisyjnego sektora energii w Polsce i UE w perspektywie roku 2050” oraz “Potencjał redukcji emisji CO2 w sektorze transportu w Polsce i UE w perspektywie roku 2050“. Publikacje składają się z dwóch dokumentów – pełnych analiz w języku angielskim oraz podsumowań w języku polskim.

ENERGETYKA: SCENARIUSZE NISKOEMISYJNEGO SEKTORA ENERGII W POLSCE I UE W PERSPEKTYWIE ROKU 2050

Analiza dotycząca scenariuszy rozwoju sektora energii została przygotowana w oparciu o zbudowany w ramach LIFE Climate CAKE PL liniowy model optymalizacyjny o nazwie MEESA , który umożliwia znalezienie najkorzystniejszego sposobu pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną i ciepło sieciowe w UE28 przy zadanych ograniczeniach emisyjnych, oraz innych celach, wyznaczanych przez politykę klimatyczno-energetyczną UE.

W oparciu o ustalone założenie utrzymania polityki ukierunkowanej na systematyczne zmniejszanie emisji CO₂ i wzrost udziału OZE (do poziomu minimum 50% zapotrzebowania na energię elektryczną w każdym z analizowanych krajów do 2050 roku), przeprowadzono analizę czterech scenariuszy niskoemisyjnego sektora energii elektrycznej i ciepła sieciowego UE:

Scenariusz REF – Reference – bez wymuszonej redukcji emisji CO₂ Redukcja emisji o około 60% w 2050 r. względem 2015 roku zachodzi głównie wskutek wdrożenia polityk wycofania paliw węglowych w wielu krajach UE oraz poprawie sprawności wytwarzania;
BAU – Business As Usual – cel 80% redukcji emisji CO₂ w 2050 roku względem 2015. Pozostałe założenia spójne ze scenariuszem Reference.;
DEEP – Deep Energy Emission Reduction Programme – cel 95% redukcji emisji CO₂ w 2050 roku względem 2015 (ponad 96 % redukcji względem poziomu w 1990);
DEEPNN – Deep Energy Emission Reduction Programme with No new Nuclear reactors – w scenariuszu założenia są spójne ze scenariuszem DEEP, jednak nie uwzględnia on możliwości budowy nowych elektrowni jądrowych. (Jedynie bloki obecnie funkcjonujące lub będące na końcowym etapie budowy mogą funkcjonować do końca założonego dla nich czasu eksploatacji).

We wszystkich scenariuszach dla Polski następuje szybkie zmniejszanie wykorzystania węgla brunatnego w latach 2025-2030. Ma to związek z rosnącymi cenami CO₂, dostępnością energii z importu oraz wyczerpywaniem obecnie eksploatowanych złóż węgla (uruchomienie nowych odkrywek wymagałoby znacznych nakładów finansowych). Dynamicznie rozwijają się farmy wiatrowe, rośnie wykorzystanie źródeł fotowoltaicznych, natomiast rozwój wytwarzanie energii elektrycznej z biomasy jest ograniczony.

Całkowita redukcja emisji CO₂ sektorze energii w Polsce w latach 2015-2050 osiąga poziom ok 35% dla scenariusza bez wymuszonych redukcji (scen. REF),blisko 80% w scenariuszu wymuszonych redukcji (scen. BAU), i ok. 95% w scenariuszach z głęboką redukcją emisji (scen. DEEP i DEEPNN),. Natomiast dla UE zakres różnic osiąganej redukcji między scenariuszami jest zdecydowanie mniejszy od ok 60% do 95%. Wynika to z ze znacznej redukcji osiąganej w UE już w wypadku kontynuacji bieżącej polityki klimatyczno-energetycznej.

Wyniki analiz pokazują, że już w scenariuszu referencyjnym w skali całej UE następuje bardzo istotny spadek emisji CO₂ (o blisko 50%) do 2030 r. przy czym w późniejszym okresie tempo dalszej redukcji w tym scenariuszu wyraźnie spada. Spadek tempa redukcji emisji po 2030 r. w scenariuszu REF sugeruje także, że największy potencjał redukcji zostaje wykorzystany poprzez wymuszone wycofanie węgla a dalsze redukcje są efektem głównie rosnących cen uprawnień do emisji oraz założeń dotyczących wymaganego udziału OZE w miksie energetycznym.

Redukcje emisji są łatwiejsze do osiągnięcia w wytwarzaniu energii elektrycznej niż w przypadku ciepła sieciowego. Może to prowadzić do zastępowania w przyszłości ciepła sieciowego źródłami indywidualnymi – ogrzewaniem elektrycznym oraz pompami ciepła – wówczas następuje „przesunięcie” emisji do sektora wytwarzania energii elektrycznej, lub np. kotłami gazowymi – wtedy może dochodzić do swego rodzaju „ucieczki” emisji spod systemu EU ETS.

We wszystkich scenariuszach wymuszonych redukcji import energii elektrycznej przez Polskę przewyższa eksport. W przypadku scenariusza DEEP nakłady inwestycyjne są o prawie 35% wyższe niż w scenariuszu referencyjnym. Nieco niższy jest przyrost nakładów w scenariuszu DEEPNN (ok. 17% wyższe niż w scen. REF), gdyż scenariusz ten nie przewiduje inwestycji w kapitałochłonne źródła jądrowe. We wszystkich scenariuszach dla Polski następuje szybkie zmniejszanie wykorzystania węgla brunatnego w latach 2025-2030 oraz we wszystkich scenariuszach dynamicznie rozwijają się farmy wiatrowe. W scenariuszach wymuszonych głębokich redukcji emisji bardzo istotną rolę pełnią jednostki jądrowe.

Jednym z głównych wniosków jest również wzrost średnich kosztów wytwarzania w Polsce występuje we wszystkich scenariuszach. Wzrost o ponad 40% w stosunku do poziomu z roku bazowego, występuje już w scenariuszu REF. W scenariuszach wymuszonych redukcji wzrost średniego kosztu wytwarzania w stosunku do kosztu z roku bazowego jest jeszcze wyższy i wynosi ok. 60% w BAU, 75% w DEEP i ok. 100% w DEEPNN.

W scenariuszach wymuszonych głębokich redukcji emisji bardzo istotną rolę w zmniejszaniu kosztów redukcji emisji w UE pełnią jednostki jądrowe. W przypadku braku możliwości budowy elektrowni jądrowych (scen. DEEPNN) w Polsce następuje dalsze zwiększenie wykorzystania źródeł OZE, w tym morskich farm wiatrowych i biogazu a także bloków gazowo-parowych wyposażonych w CCS. Zwiększa się również uzależnienie od energii elektrycznej z importu.

Podsumowując koszty – Scenariusze głębokich redukcji prowadzą do bardzo wysokich kosztów redukcji emisji CO₂. Wykorzystanie węgla w energetyce staje się nieopłacalne już w scenariuszu BAU a w scenariuszach DEEP i DEEPNN, pod koniec analizowanego okresu, nawet źródła gazowe przestają być opcją uzasadnioną ekonomicznie (pomijając ich rolę regulacyjną i rezerwową).

Kraje o dużym wytwarzaniu z elektrowni jądrowych i/lub znaczącym potencjale OZE będą eksporterami energii, podczas gdy kraje, które rezygnują z energii jądrowej lub mają niedostateczne zasoby źródeł odnawialnych – będą importować znaczną część potrzebnej energii.

Energetyka 2050 >> Pełna analiza w języku angielskim

Scenarios of low-emission energy sector for Poland and the EU until 2050 (2,5 MiB, 2 148 hits)

Energetyka 2050 >> Podsumowanie analizy w języku polskim

Scenariusze niskoemisyjnego sektora energii w Polsce i UE w perspektywie 2050 r. Podsumowanie. (1,1 MiB, 2 328 hits)

TRANSPORT: POTENCJAŁ REDUKCJI EMISJI CO2 W SEKTORZE TRANSPORTU W POLSCE I UE W PERSPEKTYWIE ROKU 2050

W analizie podjęto próbę przedstawienia różnych ścieżek redukcji emisji w sektorze transportu w Polsce i UE w perspektywie 2050 r. W 2015 r. sektor transportu był odpowiedzialny za prawie jedną czwartą emisji CO₂ w Polsce – dlatego znaczące ograniczenie emisji bez podejmowania działań w ramach tego sektora jest praktycznie niemożliwe. Do analizy wykorzystano symulacyjny model równowagi częściowej sektora transportu – TR3E. Model ten składa się z dwóch głównych modułów: pasażerskiego i towarowego, obejmuje 4 główne obszary transportu: drogowy, kolejowy, lotniczy oraz żeglugę śródlądową i przybrzeżną towarów. Z geograficznego punktu widzenia TR3E obejmuje swoim zakresem 28 państw członkowskich Unii Europejskiej.

W analizie przygotowano cztery różne scenariusze analityczne w celu oceny możliwego wpływu rozwoju nowych technologii bądź wymuszenia regulacyjnego w sektorze transportu na działalność sektora (aktywność w transporcie pasażerskim i towarowym), emisje CO2 oraz zapotrzebowanie na energię jak również strukturę floty pojazdów. Wśród tych scenariuszy należy wymienić: scenariusz Postępu technicznego (w wariancie Niskim, Średnim i Wysokim) oraz Wymuszonej elektromobilności.

Należy podkreślić, że w tej analizie skupiono się na samochodach osobowych i lekkich samochodach dostawczych (LDV) jako głównych źródłach emisji w sektorze transportu.

Wyniki dla Polski pokazują duży potencjał redukcji emisji CO₂ przez samochody osobowe i dostawcze. W scenariuszach postępu technicznego udział pojazdów elektrycznych (pojazdów dostawczych i samochodów osobowych) zawiera się w przedziale od około 40% do około 55%, zaś w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności w 2050 r. udział elektrycznych pojazdów dostawczych wynosi prawie 100%. Aktywność transportu towarowego w porównaniu z transportem pasażerskim rośnie szybciej w scenariuszu bazowym, co jest widoczne w poziomach emisji CO₂, przy założeniu takiego samego udziału technologii elektrycznej. Wynika to ze względnych kosztów – tańsze pojazdy elektryczne przyciągną klientów do danego rodzaju transportu, np. do lekkich samochodów ciężarowych w przypadku transportu towarowego.

W scenariuszu bazowym emisje CO₂ z lekkich pojazdów dostawczych są o 35% wyższe w 2050 r. w porównaniu do 2015 r. W przypadku samochodów osobowych scenariusz bazowy zakłada, że spadek emisji CO2 wyniesie około 44% w 2050 r. w porównaniu do 2015 r. głównie na skutek poprawy emisyjności nowych pojazdów oraz rozwoju niskoemisyjnych technologii.

Całkowita redukcja emisji w sektorze transportu w Polsce w zależności od scenariusza waha się od 36% w scenariuszu Niskim do 66% w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności, natomiast w UE całkowite redukcje emisji w UE w 2050 r. wahają się pomiędzy scenariuszami od 45% w scenariuszu Niskim do 67% w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności.

Inną ważną kwestia jaka wyniknęła z naszych badań i analiz jest przegląd kosztów jakie są związane z rozwojem elektromobilności. We wszystkich scenariuszach prognozuje się znaczną utratę dochodów budżetu państwa, która rośnie najbardziej pod koniec analizowanego okresu (od prawie 9 mld euro w scenariuszu Niskim do 66 mld euro w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności). Utrata dochodów budżetu państwa spowodowana jest zmniejszeniem się wpływów podatkowych które stanowią większą część ceny paliw płynnych (prawie 60% w przypadku oleju napędowego i benzyny).

Analiza kosztów transportu dla użytkownika jest zasadniczo najważniejszą pozycją, która wpływa na całkowity bilans kosztów i korzyści z elektromobilności. W przypadku scenariuszy Postępu technicznego, w których cena pojazdów elektrycznych spada, to użytkownik czerpie wszystkie korzyści.

Sumaryczne wyniki dla Polski, wskazują, że w zależności od analizowanego scenariusza, finansowy bilans zmian w sektorze transportowym może wahać się od 18,1 mld euro zysku w scenariuszu Niskim do ponad 167 mld euro straty w scenariuszu Wymuszonej elektromobilności.. Założenia odnośnie cen pojazdów odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu kosztów mobilności użytkowników w przyszłości.