Konferencja Klimatyczna COP 26 w Glasgow

Konferencja Klimatyczna COP 26 w Glasgow

Konferencja Klimatyczna COP 26 w Glasgow

IOŚ-PIB/KOBiZE/CAKE miał okazję aktywnie uczestniczyć w światowym wydarzeniu klimatycznym konferencji COP 26, czyli 26 sesji Konferencji Stron Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu, która w tym roku odbywała się w Glasgow. Zespól LIFE Climate CAKE PL był współorganizatorem dwóch wydarzeń tzw. side eventów organizowanych w ramach Pawilonu Unii Europejskiej w dniu 4 listopada 2021 r. Zapraszamy do zapoznania się z relacją.

• Side event nr 1: “Pricing Carbon to Support a Transition to Net Zero” (link do video)  

To wydarzenie składało się z dwóch części (sesji). Pierwsza część dotyczyła mapy drogowej do osiągnięcia neutralności klimatycznej (net-zero) na szczeblu krajowym i lokalnym. Moderatorem pierwszej sesji był Pan Artur Runge Metzger, były dyrektor ds. strategii klimatycznej, zarządzania i emisji w DG Climate Action. Natomiast jako paneliści wystąpili: Pan Gregory Baker (En+ Group), Pan Robert Jeszke (CAKE), Catarina Selada (CEiiA – Centre of Engineering and Product Development), Yan Qin (Refinitiv) oraz Vicky Pollard (Komisja Europejska). 

Robert Jeszke (CAKE) w swoim wystąpieniu przedstawił wyniki analizy „Polska net-zero 2050”. Podkreślił, że cel dekarbonizacji, który jest częścią pakietu “Fit for 55” jest bardzo ambitny, ale możliwy do osiągnięcia przy szybkim postępie technologicznym (tj. w transporcie, rolnictwie i przemyśle) oraz odpowiednim dostępie do środków finansowych (publicznych i prywatnych). Wskazał, że w przypadku Polski większość redukcji emisji miałaby miejsce w sektorze energetycznym (redukcja zużycia paliw kopalnych i wzrost udziału OZE), ale rola tego sektora w całościowym wysiłku dekarbonizacyjnym będzie z czasem malała. Sektor będzie odpowiadał za 80% całkowitej redukcji emisji do 2030 r. (vs. 2015) i 55% do 2050 r. Oznacza to, że duży udział potencjału redukcyjnego w energetyce w Polsce zostanie wykorzystany w pierwszym okresie transformacji (2030 r.), podczas gdy następująca transformacja będzie w coraz większym stopniu polegać na kosztownych opcjach ograniczania emisji gazów cieplarnianych w przemyśle, transporcie i rolnictwie w następnym okresie (2050 r.). Przedstawił, że ograniczenie zużycia paliw kopalnych i wdrożenie OZE w drodze do neutralności klimatycznej do 2050 r. w UE i Polsce nie są wystarczające. Podkreślił również potrzebę przyjęcia na dużą skalę technologii BECCs, CCS i CCU, elektryfikacji przemysłu, przyjęcia technologii wodorowych, upowszechnienia elektromobilności oraz nowych rozwiązań i mechanizmów w rolnictwie. Przedstawił, że rozwój podatków od emisji CO2 i systemów handlu uprawnieniami do emisji na świecie przyspiesza w związku z pilnymi wyzwaniami w dziedzinie klimatu. Podkreślił, że nawet jednak przy ogromnym wzroście inicjatyw dotyczących systemów opartych na cenach za emisję nadal obejmują jedynie niewielką część globalnych emisji i nie spełniają międzynarodowych celów redukcyjnych. Wskazał, że to powinno się zmienić w najbliższej przyszłości, jeśli świat chce się znaleźć na ścieżce do neutralności klimatycznej. Nie będzie to łatwe zadanie, biorąc przykład systemu EU ETS. System ten jest najbardziej zaawansowanym systemem handlu na świecie obejmującym ok. 50% emisji CO2 w UE, w najbliższej przyszłości zmieni się znacząco zgodnie z planami UE osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2050 r. poprzez rozszerzenie EU ETS o nowe sektory (transport i budynków) czy wprowadzenie podatku granicznego (CBAM). W rezultacie wskazał, tym samym ceny emisji dwutlenku węgla będą zyskiwały na znaczeniu nie tylko w UE, ale także w innych krajach jednak istnieje poważne ryzyko nierównomiernego i niesprawiedliwego podziału kosztów redukcji emisji oraz obawy o koszty społeczne. W swojej wypowiedzi podkreślił, że wprowadzenie CBAM na granicy UE może mieć wpływ na tempo wprowadzania rozwiązań opartych na “carbon pricing” w innych częściach świata, ale jego głównym zadaniem jest ochrona europejskich przedsiębiorstw i przemysłu przed ryzykiem ucieczki emisji i przenoszeniem produkcji poza UE, co jest efektem ubocznym redukcji emisji. Podsumowując wskazał, że proponowany przez UE CBAM jeszcze przed jego wdrożeniem jest swego rodzaju motywatorem do działań pro0klimatycznych i rozwoju własnych ETS-ów. Na koniec Robert Jeszke podkreślił, że CAKE obecnie pracuje nad nowym projektem LIFE VIIEW 2050 (“Ocena długoterminowego wpływu europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) na zeroemisyjną gospodarkę do 2050 r.” LIFE VIIEW 2050 (LIFE 19GIC/PL/001205), który jest dofinansowany ze środków unijnych z programu LIFE i współfinansowany ze środków krajowych z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Głównym celem projektu jest ocena funkcjonowania systemu EU ETS, jego wpływu i interakcji z innymi systemami ETS, które są rozwijane globalnie oraz możliwości ich rozwoju w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej.

Vicky Pollard (Komisja Europejska) opisała funkcjonowanie systemu EU ETS na przestrzeni lat. Podkreśliła, że od 2005 r. w systemie tym dokonano wielu zmian podnosząc cele redukcyjne i liniowy współczynnik redukcji (LRF). W efekcie w ciągu ostatnich 16 lat udało się zredukować emisji o ok. 42,7%, co jest najlepszym narzędziem do mierzenia efektywności tego systemu. Wskazała na niedawno zatwierdzony nowy cel redukcyjny (55%) do 2030 w ramach pakietu fit for 55 i podkresliła, że ta reforma systemu EU ETS ma na celu wygenerowanie sygnału cenowego, który uczestnikom pozwoli redukować emisje i osiągnąć zeroemisyjność w 2050 r. Przedstawicielka KE wskazała również, że 55% cel redukcji w UE przekłada się na 61% cel redukcji w EU ETS, co oznacza konieczność podniesienia LRF do 4,2%, zaostrzenie mechanizmu rezerwy MSR, aby “uniknąć szoków cenowych”. Dodatkowo podkreśliła, że skupiono się bardziej na bezpłatnym przydziale uprawnień, który w wielu sektorach ma zostać ograniczony (np. w lotnictwie). Wskazała, że większe ambicje redukcyjne wiążą się z większym ryzykiem ucieczki emisji (ang. Carbon Leakage),  i dlatego też KE zaproponowała podatek graniczny CBAM, który jest przewidziany dla kilku sektorów, a na początku ma obowiązywać faza przejściowa oparta na sprawozdawczości emisji w produktach (importerzy będą chwilowo zwolnieni z opłat). System EU ETS zostanie rozszerzony o transport morski, a dodatkowo powstanie oddzielny system ETS dla budynków i transportu. Bardzo trudno w tych sektorach redukować emisje i potrzeba motywacji do redukcji oraz  dostarczenie na rynek odpowiednich technologii i rozwiązań. Podkreśliła, też że ważne jest również odpowiednie zagospodarowanie przychodów z aukcji, które powinny być przeznaczane w całości na cele środowiskowe. W zreformowanym EU ETS są wydzielone fundusze (FM i FI), Just Transition Fund oraz Social Climate Fund z nowego ETS dla uwzględnienia potrzeb społecznych. Na koniec wskazała,  że to będzie pierwsza tego typu  pomoc, która trafi do wrażliwych gospodarstw domowych.

Yan Qin (Refinitiv) nawiązała do uruchomionego w tym roku w Chinach systemu typu “cap and trade”, który uwzględnia aż 40% emisji z Chin. Co prawda cena za uprawnienia do emisji w tym systemie nie są na razie na wysokim poziomie (ok. 6-7 EUR za uprawnienie), ale w momencie reformowania tego systemu powinna być wyższa. Do 2025 w systemie ma się znaleźć więcej sektorów. Przedstawiła również, że przewiduje się, że do 2030 r. cena za chińskie uprawnienia do emisji powinna wzrosnąć do 20 EUR do 2030 r., a nawet do 40 EUR w tym samym roku, jeżeli dojdzie do zmniejszenia podaży uprawnień (tzw. capu). Podatek od emisji (carbon tax) może być dobrym pomysłem na redukcję emisji w innych krajach jako alternatywa dla systemów ETS.

Catarina Seleda (Centre for Engineering and Development, CEIIA) przedstawiła prezentację na temat projektu AYR Platform, która ma na celu obliczanie unikniętych emisji w miastach i stworzenie lokalnych rynków handlu emisjami. Obecnie platforma AYR działa w Matoshinos w Portugalii, w Brazylii i będa rozwijane w Europie. Platforma AYR określa unikniętą emisję przez mieszkańców miast, gdy nie korzystają oni z transportu samochodowego i w konsekwencji nie produkują oni CO2 (np. poprzez korzystanie z czystych środków transportu). W rezultacie uniknięte emisje są zamieniane na tokeny,  a ich użytkownicy mogą wymieniać na pewne usługi lub towary. Platforma ta ma wspomóc powstanie lokalnych dobrowolnych rynków węglowych. 

******************************************************************************************************************

Moderatorem drugiej sesji, która dotyczyła wyzwań jakie stoją przed procesem osiągnięcia neutralności klimatycznej z perspektywy globalnych systemów opartych na cenach za emisje oraz związane z realizacją art. 6 porozumienia Paryskiego, był Pan Louis Redshaw, szef Redshaw Advisors. Natomiast jako paneliści wystąpili: Pan Andrei Marcu (ERCST), Pani Sha Yu (Uniwersytet w Maryland) oraz Pani Elisabeth Sturcken (EDF). 

Louis Redshow (Redshaw Advisors) przyznał, że osiągnięcie neutralności klimatycznej na całym świecie będzie prawdziwym wyzwaniem i będzie możliwe poprzez wykorzystanie mechanizmów opartych na “carbon pricing” np. zgodnie z art. 6 Porozumienia paryskiego. Ciekawą perspektywą i narzędziem do redukcji emisji na świecie mogą być dobrowolne rynki uprawnień (Voluntary Carbom Markets – w skrócie VCM). Dotychczas rynek ten nie miał rynku wtórnego i teraz to się zmieniło. Jednakże rynek VCM w odróżnieniu do rynku CO2 nie ma reguł prawnych. Wcześniej w UE dostępny był mechanizm CDM (Clean Development Mechanism) i należy zadać sobie pytanie czy rynek VCM pójdzie w tą samą stronę. Prognozuje się, że rynek oparty na zasadach offsetu zwiększy udział do ok. 10% do 2050 r. Należy zauważyć, że najdroższym rynkiem obecnie na swiecie jest rynek EUA w Europie, gdzie uprawnienia są wycenianie p ok. 70$ (60 EUR). Tymczasem jednostki offsetowe (Carbon removals) to koszt jedynie ok. 5-10 $. Przyszłość rynku VCM zależy od wprowadzenia określonych reguł i legislacji (należy pamiętać, że to nie jest rynek typu compliance). Jest duża szansa, że międzynarodowe rynki CO2 pomogą w dojściu do neutralności klimatycznej w wymiarze całego świata. 

Andrei Marcu (ERCST) przyznał, że rynek VCM może pełnić ważną rolę w pewnych sektorach pomagając w osiągnięciu redukcji. Stwierdził że nie uda się osiągnąć neutralności klimatycznej bez wykorzystania technologii CCS, która będzie opłacalna, gdy cena za uprawnienia EUA znajdzie się powyżej 100 EUR. Podkreślił, że bardzo ważne w tym kontekście są nowe technologie, które należy wpuścić na rynek., a rolą rynków CO2 jest sygnał cenowy, który motywuje do redukcji emisji. Na pytanie czy rynek VCM spełnia te przesłanki, odpowiedział, że nie do końca, bo na tym rynku nie istnieją żadne regulacje, których rolą jest wymuszenie wyższych cen. Dodatkowo wskazał, że rynek VCM może dojść do niewielkich wielkości maksymalnie 20 EUR, co jednak nie wymusi redukcji emisji i dlatego też, jak argumentował rynki regulowane (typu EU ETS) są bardziej efektywne. 

Sha Yu (Uniwersytet w Maryland) przedstawiła rolę art. 6 Porozumienia paryskiego w kontekście osiągnięcia neutralności klimatycznej. Wskazała, że Art. 6 może mocno zmniejszyć koszty redukcji nawet o 21 bln $ między 2020, a 2050 r. Tymczasem poleganie na samym NDC’s zmniejszy koszty redukcji jedynie o 13 bln $. Zgodnie z jej wypowiedzią trend na rynku będzie taki, że liczba transakcji na rynkach CO2 będzie malała na świecie, natomiast ich wartość będzie rosła.  Podkresliła, że “Land sinks” oraz “Carbon removals” będą bardzo istotne w przyszłości.

Elisabeth Sturcken (European Defense Fund) dodała, że VCM może być dobrą platformą do redukcji emisji motywującą przedsiębiorstwa. Jej zdaniem należy działać już teraz, a emisje muszą być szybciej redukowane, np. poprzez high quality Carbon offsets, które są świetnym narzędziem dla firm, żeby redukować emisje.  

• Side event nr 2: “Carbon markets & net-zero: trends and prospects in the domestic, international and voluntary markets” (link do video)

Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (KOBiZE) był współorganizatorem wydarzenia, w którym  uczestniczyli: Dirk Weinreich (Minister Środowiska Niemiec), Stefano De Clara – Szef Sekretariatu International Carbon Action Partnership (ICAP), Simone Borghesi – Dyrektor Florence School of Regulation Climate, European University Institute i Stefano F. Verde – Z-ca Dyrektora, European University Institute oraz Brad Schallert – Dyrektor, Carbon Market Governance and Aviation, World Wildlife Fund (WWF-US). 

Rynki emisji dwutlenku węgla mają znacząco przyczynić się do osiągnięcia zerowej emisji netto (NZE) do połowy stulecia. Wykorzystywanie ich potencjału wymaga solidnych krajowych i międzynarodowych ram politycznych w obszarze zgodności i dobrowolności. Podczas tego wydarzenia omówiono, w jaki sposób istniejące rynki emisji dwutlenku węgla mogą pomóc w osiągnięciu zerowej emisji netto, w tym poprzez wysokiej jakości kredyty węglowe, integrację usuwania dwutlenku węgla i integrację głównych rynków emisji.

Dirk Weinreich Minister Środowiska Niemiec mówił o konieczności rozszerzenia obecnych systemów handlu uprawnieniami do emisji ETS o budynki i transport drogowy. System handlu emisjami obejmujący te sektory w Niemczech już funkcjonuje.  Stefano De Clara (ICAP) – przedstawił i omówił dokument: Emissions Trading Systems and Net Zero: Trading Removal, przygotowany przez ICAP. Zgodnie z prezentacją dokument ten pozwoli zrozumieć wyzwania, jakie cele zerowej emisji netto mogą stanowić dla funkcjonowania systemów handlu uprawnieniami do emisji (ETS), jak również pokazuje i rozwija szereg modeli możliwych interakcji między systemami ETS, a jednostkami usuwania z technologii ujemnych emisji (NET).

Simone Borghesi (FSR, EUI) oraz Stefano F. Verde (European University Institute) przedstawili dwie prezentacje na temat ich prac w ramach projektu LIFE DICET. Simone Borghesi mówił o możliwych reformach na rynkach emisji w celu ich integracji. Przedstawił projekt realizowany przez FSR pod nazwą: The Life DICET project, który ma wspomóc polityków UE i państwa członkowskie w pogłębianiu międzynarodowej współpracy dla rozwoju i integracji rynków emisji na całym świecie. Projekt LIFE DICET będzie obejmował UE, Chiny, Nową Zelandię, Kalifornię, Quebec i Szwajcarię. Stefano Verde przedstawił prezentację na temat systemów ETS na globalnym rynku, łączeniu systemów i sposobach ułatwiających te połączenia oraz o akceptowalnym poziomie cen uprawnień.

Brad Schallert (WWF-US) przedstawił prezentację na temat projektu Carbon Credit Quality Initiative (CCQI), który powstał przy współpracy OKO Institute, WWF i EDF (Environmental Defense Fund), którego głównym celem jest stworzenie niezależnego systemu do oceny kredytów węglowych. W ramach projektu zostanie opracowany przewodnik dla ewentualnych kupców kredytów węglowych.