Spotkanie CAKE z administracją – najnowsze wyniki analizy LIFE VIIEW 2050

Spotkanie CAKE z administracją – najnowsze wyniki analizy LIFE VIIEW 2050

Spotkanie CAKE z administracją – najnowsze wyniki analizy LIFE VIIEW 2050

W dniu 22 marca 2024 r. w siedzibie IOŚ-PIB/KOBiZE odbyło się spotkanie dla administracji publicznej i instytucji doradczych na temat nakładania się mechanizmów i polityk na funkcjonowanie systemu handlu uprawnieniami do emisji EU ETS na podstawie analizy: „VIIEW on EU ETS: Exploring synergies between the EU ETS and other EU climate policy measures – carbon removal, hydrogen, and sectoral transport policy”  przygotowanej w ramach projektu LIFE VIIEW 2050. 

Spotkanie rozpoczął Robert Jeszke, Kierownik CAKE, który powitał wszystkich zgromadzonych gości i zaprosił do wysłuchania prezentacji oraz dyskusji w ramach sesji pytań i odpowiedzi przewidzianej pod koniec spotkania.

Scenariusze analityczno-modelowe oraz wyniki makroekonomiczne, a także szacunki dotyczące wielkości cen za emisję przedstawił Jakub Boratyński, ekspert CAKE ds. modelowania CGE. Z kolei wyniki sektorowe modeli dotyczące energetyki, transportu i rolnictwa zaprezentowali kolejno Igor Tatarewicz, Marek Antosiewicz oraz Adam Wąs.

Podczas dyskusji eksperci omówili kilka kluczowych wniosków i rekomendacji dotyczących pochłaniania CO₂, produkcji zielonego wodoru oraz transportu, które mogą być decydującymi elementami dla osiągnięcia neutralności klimatycznej w UE do połowy obecnego stulecia. Poniżej zaprezentowano najważniejsze z nich.  

• Pochłanianie CO₂ poprzez technologie, takie jak BECCS (ang. Bioenergy with Carbon Capture and Storage – bioenergia z wyłapywaniem i magazynowaniem węgla) i zalesianie jest kluczowe dla osiągnięcia neutralności klimatycznej w UE. Określenie poziomu cen pochłaniania prowadzi do znacznego spadku cen za emisję CO₂ we wszystkich sektorach UE, co przekłada się na wzrost PKB i konsumpcji w 2040 r. i 2050 r.
• Wprowadzenie pochłaniania emisji (poprzez technologie, takie jak BECCS i zalesianie) z punktu widzenia wyników modelowych powinno być priorytetem, bo dzięki niemu zmniejszone będzie obciążenie finansowe w innych sektorach, zwłaszcza w krajach, takich jak Polska.
• Redukcja emisji gazów cieplarnianych w sektorze rolnictwa jest trudna i kosztowna (znaczący spadek produkcji rolnej i 3-krotny wzrost cen produktów rolnych), jednak właściwe wykorzystanie subwencji finansowych może pomóc obniżyć koszty w tym sektorze.
• Z kolei dopłaty do produkcji zielonego wodoru mogą obniżyć ceny w systemie EU ETS, ale prowadzą także do spadku wskaźników ekonomicznych, takich jak PKB i konsumpcja. Rozwój produkcji zielonego wodoru, szczególnie w latach 2030-2035 jest silnie uzależniony od subwencji finansowych.
• Wymagany jest zrównoważony i strategiczny plan dotacji dla produkcji zielonego wodoru, szczególnie w kluczowych latach 2030-2035, aby skutecznie wspierać rozwój tej technologii i przyspieszyć proces dekarbonizacji sektorów przemysłu oraz transportu.
• W sektorze transportu wprowadzenie dotacji i standardów emisyjnych ma duży wpływ na redukcję emisji w tym sektorze, a także na zmianę struktury pojazdów w okresie 2040-2050, w szczególności jeśli chodzi o auta ciężarowe (dominują auta na prąd i wodór).
• Wzrost cen uprawnień w systemie ETS2 do 1000 EUR oznacza, tak naprawdę wzrost kosztu paliwa o ok. 10 zł na litrze. Konieczne jest znalezienie równowagi między dotacjami i normami emisji w segmentach pasażerskim i towarowym.
• Utworzenie „European Carbon Central Bank”, czyli Europejskiego Banku Uprawnień do Emisji może pomóc w odpowiednim zarządzaniu całym procesem redukcji emisji oraz w stabilizacji rynku.

Sesja Q&A

W tej części uczestnicy mieli okazję zadawać pytania dotyczące różnych aspektów interakcji systemu EU ETS z innymi obszarami polityki oraz mechanizmami dotyczącymi tzw. carbon pricing. Sesja przyniosła bardzo interesującą dyskusję w kwestii kluczowych aspektów związanych z problemami rolnictwa, pochłanianiem CO₂, wykorzystaniem przychodów z aukcji uprawnień czy technicznymi aspektami modelowania.

• Pierwsze pytanie dotyczyło modelu uwzględnienia przychodów z uprawnień w innych sektorach oraz dopłat do redukcji emisji, zwłaszcza w kontekście technologii BECCS. W odpowiedzi J. Boratyński, Ekspert CAKE wyjaśnił, że model nie uwzględnia kierowania dochodów w działania celowe, a saldo finansów nie zmienia się w wyniku polityk. Natomiast rosnące dochody są transferowane do gospodarstw domowych. Nie przewiduje się także importu produktów z zagranicy w prowadzonych analizach.
• Kolejne pytanie dotyczyło powiązania dochodów z CO₂ z polityką rolną, w szczególności związku z dopłatami za pochłanianie. Omówiono tu kwestię utrzymania rolnictwa poprzez WPR (Wspólną Politykę Rolną), gdzie niektóre gospodarstwa otrzymują dopłaty bez związku z działaniami na rzecz obniżenia emisji. Wskazano, że istnieje ryzyko społeczne związane z optymalizacją emisji w rolnictwie, co może prowadzić do likwidacji gruntów ornych i wzrostu kosztów dla społeczeństwa.
• Ministerstwo Rolnictwa zgłosiło obawy o produkcję żywności w UE w związku z bardzo ambitną polityką klimatyczną UE, która ma się przyczynić do wzrostu cen żywności w UE o 300%. Polityka UE zmierza do stawiania na większe „uprzemysłowione” gospodarstwa rolne kosztem tych mniejszych. Wskazano na rosnący import produktów rolnych i spadający eksport oraz na nieopłacalność produkcji zwierzęcej. Zadano pytanie o dotacje dla rolnictwa dotyczące wychwytywania emisji oraz o potencjalne przychody z zalesiania. W odpowiedzi wyjaśniono, że w modelu efekt budżetowy wychodzi na plus, a subwencje są adekwatne do poziomu pochłaniania.
• Robert Jeszke podkreślił, że należy spojrzeć na sektor rolnictwa w kontekście jego funkcjonowania w polityce klimatycznej. Jeżeli wyłączy się i zwolni się rolnictwo z konieczności dostosowania polityki klimatycznej UE, to redukować emisje będzie trzeba w innych sektorach gospodarki EU, co też będzie przynosiło negatywne skutki.
• Ostatnie pytania dotyczyły bardziej technicznych elementów wykorzystywanych w modelach, tj. udziału odnawialnych źródeł energii (OZE), kosztów (ceny) biomasy czy wpływu zmian w polityce transportowej na wykorzystanie kolei. W przypadku ceny biomasy wyjaśniono, że zależy ona od cen uprawnień w systemie ETS, natomiast w przypadku transportu model daje możliwość wyboru kolei jak i również transportu zbiorowego np. zamiast indywidualnego, co przyczynia się do zmniejszenia emisji.

Serdecznie dziękujemy za udział i merytoryczną dyskusję!

Zachęcamy również do obserwowania naszej strony i kanałów social media, gdzie wkrótce zostanie opublikowana nowa analiza przygotowana w ramach projektu LIFE VIIEW 2050.