Z nieskrywaną satysfakcją oddajemy w Państwa ręce piąty już numer naszej publikacji „GO2’50. Klimat. Społeczeństwo. Gospodarka” przygotowanej przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami oraz Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych.
„GO2’50. Klimat. Społeczeństwo. Gospodarka.” Nr 5/2024 (12,1 MiB, 97 hits)
Artykuły:
Analiza rynku uprawnień do emisji CO2 w systemie EU ETS: perspektywy i prognozy na 2025 r.
Każde kolejne wydanie potwierdza, jak szeroki i wielowymiarowy jest wpływ polityki klimatycznej na gospodarkę, społeczeństwo oraz codzienne funkcjonowanie różnych sektorów. Zmieniające się regulacje, nowe mechanizmy i narzędzia mające na celu ograniczenie emisji gazów cieplarnianych stawiają przed przedsiębiorstwami i rządami liczne wyzwania, ale też otwierają przestrzeń do analiz i poszukiwania najlepszych rozwiązań.
W najnowszym numerze przyglądamy się przyszłości rynku uprawnień do emisji CO2 w ramach EU ETS oraz oceniamy mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (CBAM), który po roku funkcjonowania wzbudza wiele dyskusji. Omawiamy także niezwykle istotne kwestie związane z transformacją ciepłownictwa systemowego, szczególnie w krajach takich jak Polska, gdzie proces ten okazuje się wyjątkowo trudny i złożony. W tym kontekście analizujemy możliwe ścieżki zmian oraz ich konsekwencje dla rynku i społeczeństwa.
Jednym z kluczowych obszarów niniejszego numeru jest polityka klimatyczno-energetyczna Unii Europejskiej, która nieustannie ewoluuje, stając się coraz bardziej skomplikowana. Zmianom poddawane są zarówno istniejące mechanizmy, jak i te dopiero wdrażane lub planowane. Szczegółowo omawiamy nowe zasady przydziału bezpłatnych uprawnień w systemie EU ETS oraz nowe obowiązki w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji, które obejmą sektor transportu morskiego. Przybliżamy także temat nowego systemu handlu uprawnieniami do emisji dla budynków i transportu drogowego (ETS2), analizując jego zasady działania oraz potencjalne szanse i zagrożenia, jakie niesie dla Polski w kontekście transformacji energetycznej.
Nie zapominamy również o rolnictwie – sektorze, który znajduje się na styku dwóch wyzwań: rosnącego zapotrzebowania na żywność oraz konieczności ograniczenia negatywnego wpływu na klimat i środowisko. Czy rolnictwo ekologiczne jest właściwym kierunkiem w tej sytuacji? Na to pytanie próbują odpowiedzieć autorzy jednego z artykułów, przyglądając się realnym skutkom wdrażanych regulacji oraz ich konsekwencjom dla producentów i konsumentów.
Rozwój polityki klimatycznej UE pociąga za sobą nie tylko zmiany regulacyjne, ale także konkretne skutki ekonomiczne. W numerze poruszamy temat wpływu proponowanego przez Komisję Europejską celu redukcji emisji GHG na 2040 r., analizując jego konsekwencje dla konkurencyjności europejskich rynków oraz potencjalne koszty dla konsumentów. Biorąc pod uwagę nadchodzącą prezydencję Polski w Radzie UE w pierwszej połowie 2025 r., dyskusja wokół tych zagadnień nabiera szczególnego znaczenia.
W kontekście globalnych negocjacji klimatycznych nie możemy pominąć roli transparencji w realizacji Porozumienia paryskiego, która ma kluczowe znaczenie dla skuteczności działań podejmowanych na arenie międzynarodowej. Przyglądamy się także procesowi integracji polityki klimatycznej Ukrainy z systemem EU ETS, analizując, jakie wyzwania i możliwości niesie to dla obu stron.
Każdy kolejny rok przynosi nowe wyzwania związane z klimatem, energetyką i gospodarką. W najnowszym numerze staramy się uchwycić te najistotniejsze, dostarczając rzetelnych analiz i eksperckich komentarzy. Zapraszamy do lektury!
W dniu 6 lutego 2025 r. nasz ekspert CAKE/KOBiZE – Sebastian Lizak, miał przyjemność wystąpić jako speaker w spotkaniu na temat przyszłości systemu EUETS zorganizowanym przez ERCST – European Roundtable on Climate Change and Sustainable Transition.
Dyskusja była niezwykle ciekawa i dotyczyła roli kosztów i cen uprawnień EUA oraz kwestii konkurencyjności w EU ETS. Sebastian Lizak nawiązał do analiz powstałych w ramach CAKE, tj. LIFE VIIEW oraz LIFE ENSPIRE, dotyczących linkingu z innymi systemami czy włączenia państw ościennych UE. Przedstawił również diagnozę problemów europejskiego przemysłu w EU ETS podkreślając ważną rolę przewidywalności, elastyczności i stabilności systemu. Aby złagodzić negatywne skutki wysokich cen uprawnień należy rozważyć różne opcje – te które CAKE przedstawia w swoich ostatnich analizach, tj. rozszerzenie systemu o pochłanianie emisji, nowe sektory, linking z innymi systemami czy włączenie nowych państw. Podkreślił potrzebę zmodyfikowania mechanizmu podatku granicznego CBAM, tak aby go uprościć i zapewnić odpowiednie środki eksporterom.
W dniu 17 stycznia 2025 r. Robert Jeszke, Z-ca dyrektora IOŚ-PIB ds. zarządzania emisjami, Dyrektor KOBIZE i CAKE uczestniczył w debacie zorganizowanej przez Forbes Polska na temat: „Zielony Ład a konkurencyjność i bezpieczeństwo gospodarki: „Jak transformacja energetyczna kształtuje przyszłość Europy Środkowej?”
W debacie uczestniczyli Witold Literacki, wiceprezes zarządu ds. korporacyjnych ORLEN S.A, Agnieszka Okońska, Wiceprezes PSE S.A., Barbara Adamska, Prezes zarządu w Polskim Stowarzyszeniu Magazynowania Energii, oraz Gustaw Szarek, Partner w McKinsey & Company. Prowadzącą i moderatorem dyskusji była Magdalena Krukowska.
Podczas debaty podkreślono, że transformacja energetyczna to jedno z największych wyzwań współczesnej Europy, a jej skutki wykraczają daleko poza sektor energetyczny. Wskazano również, że kluczowe w kontekście bezpieczeństwa dostaw energii jest zapewnienie akceptowalnych cen energii dla gospodarki i przemysłu. To z kolei wymaga wsparcia regulacyjnego, współpracy międzynarodowej oraz inwestycji w technologie nisko- i zeroemisyjne.
Jednym z głównych wniosków wskazanych przez Roberta Jeszke, Zastępcę Dyrektora IOŚ-PIB ds. zarządzania emisjami/Dyrektora KOBIZE i CAKE w czasie debaty, były kwestie związane z efektywnym wykorzystaniem dostępnych środków finansowych, w tym środków pochodzących z systemu EU ETS, co jest kluczowe dla transformacji gospodarki i budowania jej przewag konkurencyjnych. Robert Jeszke, podkreślił, że wobec ogromu koniecznych inwestycji środki te nie będą wystarczające dla realizacji wszystkich celów inwestycyjnych, dlatego ich alokacja powinna być rozważna. Środki te powinny wspierać nie tylko niwelowanie skutków, ale przede wszystkim realne działania inwestycyjne, takie jak zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii w produkcji energii elektrycznej i ciepła, rozwój zielonego wodoru i paliw syntetycznych, magazynowanie energii, wdrażanie nowych technologii, takich jak CCUS i BECCS, oraz inwestycje w zwiększenie elastyczność systemu, poprzez zarządzanie zapotrzebowaniem na energię (tj. rozwiązania DSR/DSM). Tylko takie podejście pozwoli na skuteczne osiągnięcie celów transformacji energetycznej i klimatycznej.
W swojej wypowiedzi Robert Jeszke, Z- ca dyrektora IOŚ-PIB/ Dyrektor KOBiZE odniósł się również do przyszłości wykorzystania węgla w Polsce w przyszłości -„Węgiel będzie wychodził z miksu energetycznego dlatego, że determinuje to rynek, rosnące ceny emisji CO2, czy ryzyka dostaw. Problemem jest to, czym będziemy zastępować moce wykorzystujące dziś węgiel. Niezbędne w Polsce są inwestycje w nowe źródła wytwórcze, których praca nie jest zależna od warunków pogodowych. Potrzebujemy zdywersyfikowanego systemu energetycznego, a największy udział w miksie elektroenergetycznym będą miały odnawialne źródła energii, jednak najtańsze z nich, czyli źródła fotowoltaiczne i wiatrowe, wymagają jednocześnie magazynowania oraz stabilizacji w postaci np. atomu”.
Serdecznie dziękujemy za zaproszenie do udziału w debacie.
Zapraszamy do obejrzenia całości debaty, która jest dostępna na stronie pod linkiem: https://www.youtube.com/watch?v=RO-_m32HawQ
W dniach 22-23 stycznia 2025 r. Robert Jeszke, Zastępca Dyrektora IOŚ-PIB ds. Zarządzania Emisjami, Kierownik KOBIZE i CAKE, uczestniczył w spotkaniu poświęconemu komunikacji i dezinformacji klimatycznej, którego organizatorem i gospodarzem była Ambasada Wielkiej Brytanii w Pradze. To ważne wydarzenie zgromadziło ekspertów i praktyków ze środowisk akademickich, ośrodków analitycznych, organizacji pozarządowych i ambasad brytyjskich z dziewięciu krajów Europy Środkowej (Austrii, Bułgarii, Chorwacji, Czech, Węgier, Polski, Rumunii, Słowacji i Słowenii).
Pierwszego dnia odbył się panel dyskusyjny pn. „Climate Ambition in Central Europe and Cost of Non-action”, który poprowadził Ambasador Matt Field OBE goszcząc – obok Roberta Jeszke – Annę Walters z Foreign, Commonwealth and Development Office i Petra Holuba z Ministerstwa Środowiska Republiki Czeskiej, zaś kolejnego warsztaty poświęcone komunikacji i dezinformacji klimatycznej – jak się okazuje – bardzo ważnej, a wciąż niedocenianej sferze polityki klimatycznej.
Dezinformacja jest znaczącym i rosnącym zagrożeniem w debacie klimatycznej. Co więcej nie dotyczy to tylko samej polityki klimatycznej, ale także wykorzystywanie tego obszaru do działań – bardzo często nieprzyjaznych – podejmowanych dla osiągania celów na innych polach, zarówno w wymiarze krajowym, jak i międzynarodowym. Wyzwania związane ze skutecznym przekazywaniem wiedzy o klimacie w czasach, gdy zmiany klimatu niekoniecznie jest w danej chwili najważniejszym problemem w regionie, okazują się wymagające. Warto zwrócić uwagę na niedawny Polski Raport Zespołu ds. Dezinformacji (styczeń 2025 r.), który podkreśla taktyki stosowane w celu podważenia nauki o klimacie, w tym dyskredytowanie naukowców, manipulowanie danymi, przerzucanie winy i rozpowszechnianie teorii spiskowych. Podkreślono, w jaki sposób dezinformacja wykorzystuje obawy społeczne, obawy gospodarcze i napięcia geopolityczne, aby podważyć zaufanie do działań na rzecz klimatu. Walka z tym zjawiskiem wymaga wieloaspektowego podejścia: przejrzystej komunikacji, wysokiej jakości danych i odporności na manipulację informacjami.
W Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE), gdzie tworzymy wiedzę wspomagającą proces podejmowania decyzji, jesteśmy tego szczególnie świadomi i zgadzamy się z tym, że naszym obowiązkiem jest przeciwdziałanie takim narracjom za pomocą wiarygodnych, dostępnych i zrozumiałych informacji. Robert Jeszke zwrócił również uwagę na znaczenie łączenia systemów ETS w różnych regionach świata może zwiększyć płynność rynku, prowadząc do bardziej konkurencyjnych cen emisji CO2, transferu technologii i niższych kosztów redukcji emisji. Zachęcił do zapoznania się z analizami i raportami CAKE dostępnymi na naszej stronie: Raporty CAKE
Serdeczne podziękowania dla Ambasadora Matta Fielda OBE, organizatorów, w szczególności Blanki Danišovej z Ambasady Brytyjskiej w Pradze i Angeliki Gronowskiej-Starzenskiej z Ambasady Brytyjskiej w Warszawie oraz wszystkich uczestników za stworzenie tak inspirującej przestrzeni do dzielenia się pomysłami. Specjalne podziękowania dla uczestników panelu – Anny Walters z Foreign, Commonwealth and Development Office oraz Petra Holuba z Ministerstwa Środowiska Republiki Czeskiej.
Do Rady Doradczej (ang. Advisory Board) projektu LIFE ENSPIRE należą:
Dr Jos Delbeke kieruje pierwszą Europejską Katedrą EIB ds. Polityki Klimatycznej i Międzynarodowych Rynków Węglowych w European University Institute. Wcześniej pełnił funkcję Dyrektora Generalnego DG ds. Działań na rzecz Klimatu Komisji Europejskiej (2010-2018). Jos Delbeke był zaangażowany w ustalanie celów polityki klimatycznej i energetycznej UE na lata 2020 i 2030 oraz w opracowywanie unijnej legislacji dotyczącej EU ETS, samochodów i paliw, jakości powietrza, emisji z dużych instalacji przemysłowych i chemikaliów (REACH). Opracował strategię Unii Europejskiej w zakresie zmian klimatycznych na szczeblu międzynarodowym i pełnił funkcję głównego negocjatora Komisji Europejskiej na Konferencji Stron UNFCCC, odgrywając kluczową rolę w implementacji Protokołu z Kioto przez UE oraz w negocjacjach w sprawie Porozumienia paryskiego.
Dr Simone Borghesi jest dyrektorem FSR Climate, grupy badawczej zajmującej się zmianami klimatycznymi Centrum Roberta Schumana w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim oraz profesorem zwyczajnym ekonomii na Uniwersytecie w Sienie. Jest prezesem Włoskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów (IAERE). Jest także sekretarzem generalnym Komitetu ds. Zasięgu Polityki EAERE, Europejskiego Stowarzyszenia Ekonomistów Środowiska i Zasobów. Otrzymał tytuł mgr inż. w dziedzinie ekonomii na University College London (1996) oraz doktorat. Doktor nauk ekonomicznych w Europejskim Instytucie Uniwersyteckim (2001). Pracował w Międzynarodowym Funduszu Walutowym w Waszyngtonie (1998), w Fondazione ENI Enrico Mattei w Mediolanie (1999) oraz jako adiunkt na Uniwersytecie w Pescarze (2004-2008). Odbył staże naukowe w INRA – Institute National de la Recherche Agronomique, Grenoble (2013), na Wydziale Gospodarki Gruntowej Uniwersytetu Cambridge (2015) oraz w Centre of Economic Research of the ETH w Zurychu (2016).
Wojciech Burkiewicz, pełni funkcję zastępcy Dyrektora Departamentu Ekonomicznego UE w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, odpowiedzialny za wsparcie polskiego szerpy w UE w obszarach klimat-energia (od 2018 roku). Jest absolwentem Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, gdzie specjalizował się w ekonometrii i stosunkach międzynarodowych. W 2004 roku dołączył do polskiego Urzędu Integracji Europejskiej (obecnie w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów). Pracował nad dostarczaniem analiz i doradzaniem polskiemu rządowi w negocjacjach nowych perspektyw finansowych na lata 2007-2013, Traktatu lizbońskiego, pakietu klimatyczno-energetycznego 2013-2020, stanowiska UE do globalnych negocjacji klimatycznych (COP15) oraz Wieloletnich ram finansowych na okres 2014-2020. Został również oddelegowany do Ambasady RP w Londynie, gdzie kierował Sekcją Ekonomiczną.
Dr Karsten Neuhoff kieruje Wydziałem Polityki Klimatycznej w Niemieckim Instytucie Badań Ekonomicznych (DIW Berlin) i jest profesorem w Instytucie Ekonomii i Prawa Uniwersytetu Technicznego w Berlinie. Posiada tytuł doktora ekonomii Uniwersytetu Technicznego w Berlinie oraz tytuł doktora ekonomii Uniwersytetu Cambridge a także tytuł magistra fizyki Uniwersytetu w Heidelbergu. Jego badania naukowe koncentrują się na gospodarce i finansowaniu transformacji w energetyce, przemyśle i budownictwie. Bada, jak można zaprojektować polityki i rynki, aby osiągnąć neutralność klimatyczną. W projektach badawczych i doradczych dla rządów państw członkowskich, Komisji Europejskiej i organizacji międzynarodowych, a także jako członek zarządu sieci badawczej Climate Strategies, gromadzi multidiscyplinarne zespoły i angażuje interesariuszy w sprawy poprawy jakości, trafności i wykorzystania badań. Jest współautorem książek „Ekonomia planetarna: energia, zmiany klimatu i trzy domeny zrównoważonego rozwoju” oraz „Polityka klimatyczna po Kopenhadze – rola ceny dwutlenku węgla”.
Dr Artur Runge-Metzger, były dyrektor w Komisji Europejskiej. Do przejścia na emeryturę na początku 2021 roku odpowiadał za szereg obszarów unijnej polityki klimatycznej, w tym międzynarodową naukę o klimacie w ramach IPCC oraz międzynarodową współpracę w zakresie modelowania, opracowywanie krajowych i międzynarodowych strategii klimatycznych, w tym Europejskiego zielonego ładu, planu osiągnięcia celów polityki klimatycznej do 2030 roku, unijny program na rzecz odbudowy i zwiększania odporności, mające na celu osiągnięcie przez UE neutralności klimatycznej do 2050 r. Nadzorował ogólne zarządzanie, w tym monitorowanie postępów w działaniach na rzecz klimatu w UE, regulowanie emisji gazów cieplarnianych z sektorów nieobjętych ETS, w tym budynków, transportu drogowego, dekarbonizację paliw, użytkowania gruntów, zmiany użytkowania gruntów i leśnictwa, odpadów, wychwytywania, wykorzystania i przechowywania dwutlenku węgla, a także wspieranie innowacji i modernizacji w energetyce i przemyśle UE, np. utworzenie funduszu na rzecz innowacji i modernizacji. Był członkiem zarządu i biura Europejskiej Agencji Środowiska oraz Rady Sterującej Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Do czasu zawarcia Porozumienia paryskiego w 2015 roku prowadził międzynarodowe negocjacje klimatyczne i strategię klimatyczną na rzecz Unii Europejskiej. W latach 2013-2014 współprzewodniczył grupie roboczej ad-hoc przygotowującej Porozumienie paryskie, a w latach 2010-2012 pełnił funkcję wiceprzewodniczącego Biura UNFCCC. Do połowy 2003 roku reprezentował Komisję na placówkach w Sarajewie i Harare oraz pełnił różne funkcje w Brukseli. Do 1993 roku prowadził badania w Savannah Agricultural Research Institute w Ghanie oraz wykładał ekonomię rozwoju rolnictwa i zasobów naturalnych na Uniwersytecie im. Georga Augusta w Getyndze. Posiada stopień doktora ekonomiki rolnictwa.
Dr Stefano F. Verde, Adiunkt na Wydziale Ekonomii i Statystyki Uniwersytetu w Sienie. Przed podjęciem pracy na Uniwersytecie w Sienie był wicedyrektorem Florence School of Regulation – Climate. Posiada tytuł licencjata z ekonomii (2006) na Uniwersytecie w Rzymie „Tor Vergata”, tytuł magistra ekonomii (2007) z Trinity College Dublin (Irlandia) oraz doktorat z ekonomii (2013), także z Trinity College Dublin. Verde specjalizuje się w polityce dotyczącej zmian klimatycznych, w szczególności w instrumentach wyceny emisji dwutlenku węgla (handel emisjami i opodatkowanie dwutlenku węgla), ich konsekwencjach zarówno na poziomie krajowym, jak i międzynarodowym. Szerzej, jego badania obejmują ekonomię publiczną, środowiskową i energetyczną. Brał udział w kilku projektach badawczych, pełniąc (współ)kierownicze role w LIFE DICET (pogłębianie międzynarodowej współpracy w zakresie handlu emisjami), LIFE SIDE (wspieranie wdrażania i rozwoju EU ETS) oraz FRESCO – przyszłość społeczności energii odnawialnej.
Adam Cwetsch jest szefem jednostki Europejskiego Zielonego Ładu w Sekretariacie Wspólnoty Energetycznej, koncentrując się na analizie rynku energii i integracji odnawialnych źródeł energii w krajach Europy Południowo-Wschodniej. Ma doświadczenie w zakresie regulacji energetycznych i wspiera kraje członkowskie w dostosowywaniu się do dorobku prawnego UE w dziedzinie energii.
Toon Vandyck jest ekonomistą i badaczem na KU Leuven, związanym z grupą badawczą CEDON. Jego zainteresowania badawcze obejmują ekonomię środowiska, projektowanie polityki publicznej i modelowanie ilościowe. Przed dołączeniem do KU Leuven kierował zespołem ds. modelowania i prognoz w Dyrekcji Środowiska OECD i pracował we Wspólnym Centrum Badawczym Komisji Europejskiej w Sewilli.
Neven Duić jest profesorem na Wydziale Inżynierii Mechanicznej i Architektury Morskiej Uniwersytetu w Zagrzebiu oraz wiceprezesem Chorwackiej Akademii Inżynierii. Jego badania koncentrują się na polityce energetycznej, planowaniu energetycznym, ekonomii energii, polityce zrównoważonego rozwoju i łagodzeniu zmian klimatu. Prof. Duić jest również redaktorem naczelnym Journal of Sustainable Development of Energy, Water and Environment Systems i aktywnie uczestniczy w międzynarodowych projektach badawczych i konferencjach naukowych.
Pavlo Masiukov jest Dyrektorem Projektu Systemu Handlu Emisjami (ETS) realizowanego przez Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit (GIZ). Posiada bogate doświadczenie w zakresie polityki klimatycznej, mechanizmów rynkowych i wdrażania ETS w krajach rozwijających się.
Reset ustawień
Kontrast
Widok
Czytelność
Czcionka
Znaki
Interlinia
Słowa
Akapity
Deklaracja dostępności
