W dniu 15 grudnia 2021 r. Robert Jeszke, szef CAKE udzielił bardzo ciekawego wywiadu portalowi BiznesAlert na temat m.in. kluczowych elementów pakietu Fit for 55 oraz wyzwań transformacji energetycznej w PL i konieczności inwestycji w poprawę efektywności i niskoemisyjnych technologii, do czego będą potrzebne środki dostępne w ramach systemu EU ETS.
Robert Jeszke mówił o kluczowych zmianach w systemie EU ETS – propozycji rozszerzenia tego systemu o transport morski oraz ustanowieniu oddzielnego systemu ETS dla transportu drogowego i budynków, który wzbudza spore kontrowersje, z uwagi na różne koszty krańcowe w obydwu tych sektorach. W efekcie istnieje poważne ryzyko nierównomiernego i niesprawiedliwego podziału kosztów redukcji emisji oraz obawy o koszty społeczne dla najbardziej wrażliwych odbiorców. Jednak ideę obejmowania coraz większej liczby sektorów w Europie systemem EU ETS należy uznać za słuszną, bo jest ona zgodna z głównymi założeniami całego systemu EU ETS i jest zbieżna z ideą konieczności redukowania emisji na świecie poprzez wprowadzanie i łączenie mechanizmów opartych o „carbon price”. Wprowadzenie podatku granicznego CBAM będzie uzupełnieniem EU ETS. Jego głównym założeniem będzie ochrona skuteczności realizowanej przez UE polityki klimatycznej oraz europejskich przedsiębiorstw i przemysłu przed ryzykiem ucieczki emisji i przenoszeniem produkcji poza UE (co jest efektem ubocznym redukcji emisji). CBAM będzie swego rodzaju motywatorem do wprowadzania rozwiązań opartych na opłatach za emisje w innych częściach świata, ponieważ wszyscy partnerzy handlowi UE, będą zmuszeni zapłacić ten podatek, jeżeli nie stworzą u siebie systemów porównywalnych z unijnym systemem handlu EU ETS. Wprowadzenie CBAM należy uznać za rozsądne, ponieważ to rozwiązanie powinno w jakimś stopniu chronić przemysł europejski przed ucieczką emisji dodatkowo zachęcając do redukcji emisji państwa trzecie. Natomiast wprowadzenie tego podatku nie powinno odbywać się kosztem rezygnacji z bezpłatnych uprawnień, ponieważ stanowi on wsparcie dla unijnych eksporterów, a jego brak może doprowadzić do obniżenia konkurencyjności przemysłu europejskiego na światowych rynkach.
Robert Jeszke odniósł się również do wyzwań transformacji energetycznej w PL oraz konieczności inwestycji niskoemisyjnych. Potrzeby Polski są bardzo wysokie, według analizy przygotowanej w ramach przez CAKE pt. „Polska net-zero 2050” w perspektywie do 2030 r. same prognozowane nakłady inwestycyjne w nowe jednostki wytwórcze w sektorze energetycznym szacujemy na ok. 45,6 mld EUR. Rośnie więc konieczność przyspieszenia wydatkowania środków na inwestycje, w szczególności w sektorze energetyki. W pierwszej kolejności środki te pochodzić będą z systemu EU ETS, w tym z dedykowanemu na ten cel Funduszu Modernizacyjnego, Funduszu Innowacyjnego, czy nowo utworzonego w Polsce Funduszu Transformacji Energetyki. Środki te powinny być odpowiednio skalowane i niezwłocznie uruchomione po to aby wyeliminować długoterminowe obciążenie na całej gospodarki i społeczeństwa związanej z wysokimi cenami energii. Środki powinny być kierowane na rozwój infrastruktury ładowania samochodów elektrycznych i wodorowych, na rozwój sieci elektroenergetycznych i ciepłowniczych. Istotna wydaje się zmiana podejścia do pojęcia czym są same nakłady – dobrze zaplanowane nakłady stają się inwestycją w poprawę konkurencyjności polskiej gospodarki, a nie jedynie kosztem polityki klimatyczno-energetycznej UE. Inwestycje powinny być optymalne zarówno w krótkim, jak i długim horyzoncie czasowym. Istotne jest drobiazgowe opracowanie i konsekwentne wdrażanie polityki klimatyczno-energetycznej na poziomie krajowym uwzględniającej naszą polską specyfikę miksu energetycznego, jak i nasze możliwości finansowe.
Cały wywiad dostępny jest tutaj.
W dniu 10 grudnia 2021 r. odbyły się warsztaty na temat modelowania pt. “Pakiet Fit for 55 – wyzwania dla polskiej gospodarki”, w których uczestniczył Zespół Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) działający w ramach KOBIZE/ IOŚ-PIB z przedstawicielami Narodowego Banku Polskiego (NBP).
W trakcie warsztatów eksperci Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (CAKE) przedstawili informacje na temat prowadzonych prac, jak i osiągniętych wyników z modelowania które zostały zawarte m.in. w opublikowanym w tym roku Raporcie “Polska – net zero 2050”.
Warsztaty rozpoczął Robert Jeszke – szef CAKE powitał uczestników i przedstawił rolę oraz główne zadania i działalność CAKE oraz KOBIZE. Następnie Marta Rosłaniec przedstawiła prezentację na temat obecnego stanu polityki klimatycznej oraz wyzwań związanych z wdrażaniem pakietu Fit for 55 oraz dążeniem do osiągnięcia celów neutralności klimatycznej.
W części warsztatów poświęconej “Transformacji gospodarki Polski w perspektywie 2030/2050” eksperci CAKE przedstawili szereg prezentacji na temat wyników prowadzonych prac modelowych. Maciej Pyrka poinformował o prowadzonych analizach modelowych dotyczących modelu CGE oraz o wynikach analizy dot. możliwości wprowadzenia podatku granicznego CBAM (ang. Carbon Border Adjustment Mechanism). Igor Tatarewicz przedstawił prezentację na temat wpływu podwyższenia ambicji na zmiany miksu energetycznego oraz główne założenia dotyczące modelu sektora energetycznego MEESA. Wojciech Rabiega przedstawił prezentację na temat transformacji sektora transportowego i przyszłości elektryfikacji samochodów osobowych i ciężarowych. Adam Wąs przedstawił wyniki analizy w zakresie skutków redukcji emisji w sektorze rolnictwa.
W kolejnej części warsztatów poświęconej modelowaniu skutków wdrażanych polityk skupiono się na wyzwaniach stojących przed modelowaniem. Podczas tej części warsztatów Jan Witajewski- Baltvilks przedstawił prezentację na temat problemów i rozwiązań związanych z modelowaniem transformacji # niskoemisyjnej w modelach CGE. Natomiast przedstawiciel ze strony Narodowego Banku Polskiego zaprezentował doświadczenia NBP związane z modelem MOST_PL.
Warsztaty były okazją do wymiany doświadczeń, jak również określenia możliwości przyszłej potencjalnej współpracy pomiędzy CAKE/KOBIZE/IOŚ-PIB, i NBP.
W dniu 8 grudnia 2021 r. Robert Jeszke, szef Centrum Analiz Klimatyczno – Energetycznych był jednym z prelegentów podczas konferencji zorganizowanej przez Forum Energii pt. ” Forum dla Transformacji. Stan wyjątkowy w Energetyce”. Podczas konferencji próbowano znaleźć odpowiedzi na pytanie w jaki sposób i w jakim kierunku należy podążać, a by zapewnić odpowiednią transformację polskiej energetyki.
W trakcie konferencji wskazano, że przyczyn kryzysu w sektorze polskiej energetyki jest kilka – odkładane od lat decyzje w kraju, kurczące się zasoby węgla, starzenie infrastruktury wytwórczej, niekonsekwentnie realizowana restrukturyzacja sektora. Wskazano również na negocjacje unijnego pakietu Fit For 55, który ma zagwarantować realizację przez Unię Europejską strategii redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55% do 2030 roku, a jednocześnie wskazano, że również światowy rynek paliw kopalnych przechodzi jeden z największych w historii kryzysów.
Robert Jeszke, Koordynator projektu LIFE Climate CAKE PL / KOBiZE wystąpił w panelu na temat: “Forum dla transformacji. Jak wyjść z kryzysu energetycznego?”. W tej części spotkania w dyskusji uczestniczyło szereg przedstawicieli z różnych instytucji i organizacji zajmujących się problematyką transformacji w Polsce, w tym: dr Maciej Bukowski, Prezes WiseEuropa, Paweł Czyżak, Kierownik ds. Energii i Klimatu, Instrat, dr Joanna Maćkowiak-Pandera, Prezeska Forum Energii, Marcin Roszkowski, Prezes Instytutu Jagiellońskiego oraz Dorota Zawadzka-Stępniak, Dyrektorka Departamentu Energii i Zmian Klimatu, Konfederacja Lewiatan. Moderatorem dyskusji była Pani Barbara Oksińska z Business Insider Poland.
Podczas swojego wystąpienia wystąpienia Robert Jeszke wskazał m.in., że: cel neutralności w 2050 roku jest na tyle ambitny, że wymaga udziału wszystkich dostępnych technologii, a brak atomu zwiększy znacznie konieczność magazynowania niestabilnych OZE. Podkreślił również rolę rozwoju wodoru, a także, że jego brak będzie utrudniał dekarbonizację sektorów i procesów, których nie da się zelektryfikować w sposób ekonomicznie uzasadniony. Przywołując prace prowadzone przez CAKE, podkreślił, że wyniki analiz CAKE pokazują, że zapotrzebowanie na energię elektryczną będzie wzrastało i w samym sektorze transportu będzie w 2050 r. wymagało ok. 50 TWH. Wskazał również, że dodatkowym aspektem na, który należy zwrócić uwagę jest uwzględnienie, że nawet jeśli osiągniemy neutralność w 2050 r. , to aby ją utrzymać musimy bilansować emisje, których nie jesteśmy w stanie uniknąć. Przeciągająca się dyskusja na temat taksonomii również odgrywa decydującą rolę i ma wpływ na podejmowane decyzje w zakresie finansowania działań transformacyjnych dotyczących inwestycji w gaz i atom. Na koniec podkreślił, że konieczne jest wsparcie naukowe i analityczne w procesie podejmowania decyzji politycznych w podejmowaniu decyzji politycznych w zakresie transformacji.
Nagranie z konferencji można obejrzeć: tutaj
W dniu 6 grudnia 2021 r. w formule hybrydowej odbyło się spotkanie pomiędzy CAKE/ KOBiZE/ IOŚ-PIB, a International Green Technologies and Investment Projects Center NJSC ( IGTIPC), która to instytucja jest operatorem Krajowego Rejestru Uprawnień Republiki Kazachstanu. Spotkanie miało format seminarium i dotyczyło funkcjonowania systemów handlu uprawnieniami do emisji w UE i Kazachstanie.
Strona polska przedstawiła dotychczasowe doświadczenia związane z implementacją i działaniem systemu handlu uprawnieniami do emisji, w szczególności w zakresie monitorowania, raportowania i weryfikacji, czyli elementów, które w pierwszej kolejności są niezbędne do wdrożenia w nowo powstałych systemach. Ponadto, przedstawiciele Centrum Analiz Klimatyczno – Energetycznych mieli okazję przedstawić prowadzone projekty badawcze, w których obecnie bierze udział IOŚ-PIB/KOBiZE, tj. LIFE Climate CAKE PL, LIFE VIIEW 2050 oraz ECEMF. Część dyskusji dotyczyła projektu nowych regulacji UE, tj. pakietu Fit for 55%, w tym szczególnie kwestii podatku granicznego (z ang. CBAM, Carbon Border Adjustment Mechanism), którego ewentualna implementacja będzie przekładać się bezpośrednio na działanie systemu handlu uprawnieniami do emisji w Kazachstanie.
Ważnym punktem spotkania było podpisanie Memorandum pomiędzy IOŚ-PIB/KOBiZE a IGTIC mające na celu rozwój polsko-kazachskiej współpracy w obszarze systemów handlu uprawnieniami do emisji. Z ramienia IOŚ-PIB dokument podpisała Monika Sekuła, Zastępca Kierownika KOBiZE, IOŚ-PIB, natomiast przedstawicielem strony kazachskiej wizytującym Warszawę był Daniyar Yerenchinov, Prezes Zarządu IGTIPC.
W dniu 31 listopada 2021 r., Robert Jeszke – koordynator projektu LIFE Climate CAKE PL oraz LIFE VIIEW 2050, udzielił wywiadu w formie podcastu pt. „Galopujące ceny uprawnień/energia do zmiany” Panu Robertowi Tomaszewskiemu z Polityka Insight, w którym odpowiadał na pytania dotyczące m.in. sytuacji na rynku cen uprawnień EUA, rezerwy MSR, artykułu 29a dyrektywy EU ETS, raporcie ESMA, brytyjskim systemie handlu UKETS i innych systemach ETS, roli COP26, technologiach pochłaniania CO2 (sustainable carbon farming, technologiach CCS, BECCS czy DAC). Cały podcast dostępny jest tutaj.
Od początku roku cena uprawnień do emisji CO2 wzrosła o 130 proc. i osiągnęła 75 euro za tonę. Ogromna zmienność na rynku EU ETS uderza coraz mocniej w firmy energetyczne i przemysłowe, które muszą rozstrzygnąć, czy opłaca się inwestować w redukcję emisji CO2, czy może kupować uprawnienia. Jednocześnie taka sytuacja sprzyja instytucjom finansowym, które zarabiają na spekulacjach.
Robert Jeszke zwrócił uwagę, że na początku obraz techniczny rynku nie zapowiadał kontynuacji wzrostów cen uprawnień. Stało się tak dlatego, że ceny w połowie października br. przełamały linię długoterminowego trendu wzrostowego formowanego od listopada 2020 r. spadając do poziomu ok. 54 EUR. Opuszczenie trendu wzrostowego jest często sygnałem, który może świadczyć o jego odwróceniu. W tym przypadku było jednak inaczej. Ceny uprawnień błyskawicznie wróciły na ścieżkę wzrostową i w ciągu ok. miesiąca wzrosły o 21 EUR osiągając poziom 75 EUR, co procentowo przekłada się na ok. 40% wzrosty. Skąd takie wzrosty? Na pewno techniczny powrót cen do długoterminowego kanału wzrostowego był takim punktem zapalnym, który dał rynkowi sygnał, że idziemy w kierunku wzrostowym. To wszystko mniej więcej zbiegło się w czasie z zakończeniem COP26 w Glasgow, czy publikacją wstępnego raportu dotyczącego rynku uprawnień autorstwa Europejskiego Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ang. ESMA). Raportu, w którym ESMA jasno wskazuje, że nie ma dowodów na występowanie nadużyć na rynku CO2, co sugeruje, że jakakolwiek interwencja na rynku nie będzie konieczna. Warto też wspomnieć o otoczeniu fundamentalnym rynku uprawnień, które bardzo pozytywnie wpływa na nastroje inwestorów na tym rynku, tj. m.in.: oczekiwanie na przyjęcie elementów pakietu „Fit for 55”, czego skutkiem będzie systematycznie zmniejszająca się podaży uprawnień w systemie EU ETS, czy też ożywienie gospodarek po COVID-19, które żeby się odbudować musiały zwiększyć zapotrzebowanie na energię i surowce energetyczne (gaz, węgiel, czy ropę). Zauważalne jest również coraz większe zainteresowanie tym rynkiem funduszy inwestycyjnych. W szczególności można zaobserwować coraz większy napływ środków do funduszy typu ETF.
Rys. 1 Dynamika wzrostów cen uprawnień EUA od początku roku (w EUR)
Źródło: Investing.com
Reset ustawień
Kontrast
Widok
Czytelność
Czcionka
Znaki
Interlinia
Słowa
Akapity
Deklaracja dostępności
